فاجعه حاصل از بارندگی بیامان و سیل که شهرها و روستاها و زیست گاههای عشایری قابل توجهی از کشور عزیزمان را در ایام شروع سال جدید درگیر کرده متاسفانه خسارت جبران ناپذیری به جان و مال هموطنان مان وارد و برخی از آنان را سوگوار کرده است. این فاجعه هولناک که در ۲۵ استان کشور رخ داد و جان بیش از ۵۰ تن از هموطنمان را که برخی از آنان مسافران سفرهای نوروزی بودند را گرفت، بیش از هر چیز نماد بدل شدن امر طبیعی به یک فاجعه بزرگ در سطح ملی و البته سیاسی است و باز بیش از هر چیز به دلیل بی توجهی به هشدارهای چندین ساله بسیاری از متخصصان مختلف علوم توسعه، محیط زیست، انسان شناسان، جامعه شناسان ، اقلیم شناسان، باستان شناسان و غیره است. رویگردانی از شیوههای علمی و به جای آن پناه بردن به تفکراتی که صرفا توسعه را یک لزوم و ضرورت بنگارد و بدون توجه به عواقب آن دست به ساخت و ساز از جمله کارخانه، سد، شهر و شهرک و غیره بزند، به هر حال چنین فجایعی را به بار میآورد.
این فاجعه به ما نشان داد که حداقلهای بیتوجهی به مسئله توسعه همه جانبه و پایدار و تکیه بر بخشی از این فرایند یعنی توسعه کالبدی که راحتترین و سادهترین کار در امور توسعهای است و بیتوجهی به عوامل انسانی و محیط زیستی میتواند چقدر خسارتبار باشد. از سوی دیگر لزوم بازنگری در شیوههای مدیریت بحران و ایجاد سازوکارهای لازم، بروز، کارآمد و منطقهای و درگیرنکردن سازمانهای غیرمرتبط برای کمک به آسیبدیدگان و به جای آن تقویت بنیان سازمانهای خدماتی و امدادی مانند هلال احمر برای مقابله با چنین حوادث طبیعی مشخص شده است.
نوشتههای مرتبط
از طرفی ایران که سالهای اخیر را با مسئله خشکسالی گذرانده، اکنون با بارش نزولات آسمانی به شکل گستردهای مواجه شده و همانطور که در خشکسالی نیاز جدی به مدیریت منابع آبی برای بخشهای مختلف کشاورزی و دامپروری، مصرف شرب، مصارف صنعتی و ساختمانی و غیره داشت، اکنون نیز نیاز مبرمی به مسئله مدیریت این حجم وسیع آبی در سالی دارد که آن را ترسالی مینامند. هرچند که در خشکسالی نیاز به پیشبینی بارش و وقوع سیل وجود داشت، اما از آنجا که چنین حجم بارش نزولات آسمانی تا زمان تقریبا نزدیک به بارش غیرقابل پیشبینی است مشخص نیست که ترسالی چه زمانی فرامیرسد و بنابراین بهترین راه حل استمداد از روشهای علمی و دوریگزینی از هددرفت بودجه و امکانات مدیریتی و انسانی برای مدیریت آب در زمان ترسالی و ذخیرهسازی برای سالهای خشک پیش روست. از سوی دیگر رعایت قوانین مربوط به ساخت و ساز در حریم مسیل اخیر حتی اگر نیاز به جابجایی وسیعی در محدودههای ساخت و سازی دارد که اکنون در مسیر سیل تخریب شدهاند، نکته مهم دیگری است که باید مدنظر قرار گیرد.
انسان شناسی و فرهنگ ضمن ابراز همدردی با هموطنانی که عزیزان خود را در این فاجعه از دست داده اند به آنان تسلیت می گوید و با هموطنانی که شاهد تخریب شهرها و منازل مسکونی خود بوده اند و اکنون بی سرپناه شده اند یا اموال خویش را از دست داده اند همدردی می کند. امیدواریم این نوع فجایع که متاسفانه در این چند روز اول سال جدید رفته رفته بر عمق و وسعت وقوعشان افزوده شد، مسئولان و دست اندرکاران را بیدار کند تا ضمن تکیه بر دانش کاربردی و بروز و دوری از ناکارآمدی و رفتارهای نامعقول، بتوانند بخشی از این حوادث هولناک و خسارت های ناشی از آن را جبران کنند.