انسان شناسی و فزهنگ
انسان شناسی، علمی ترین رشته علوم انسانی و انسانی ترین رشته در علوم است.

دبیرستان نمونه دولتی خواجه نصیرالدّین طوسی رزن

دانش آموزان از طریق برگزاری آزمون سراسری و قبولی در این آزمون و کسب حدّ نصاب نمرات در دبیرستانهای نمونه دولتی پذیرفته می شوند. در پایان کلاس نهم متوسّطۀ اول آزمون سراسری برای ورود به دبیرستانهای نمونه دولتی برگزار میشود و دانش آموزان با شرکت در این آزمون، حقّ ورود به دبیرستان نمونه دولتی را کسب میکنند، به عبارت دیگر دانش آموزان این مدارس کسانی هستند که از نظر معدّل در دورۀ متوسّطۀ اوّل در تراز بالایی قرار دارند و همچنین در آزمونی که برای ورود به این دبیرستان برگزار شده است حائز نمرۀ قبولی شده اند.

دبیرستان شبانه¬روزی خواجه نصیر¬ شهر رزن در شهرک فرهنگیان در فاز دوم قرار دارد. ساختمان مدرسه دارای دو در ورودی است. یکی از این درب¬ها به حیاط مدرسه باز می¬شود و درب دیگری با فاصلۀ اندگی از درب اصلی، ورودی ساختمان آموزشی است. بعد از ورود از در ساختمان با فاصلۀ دو متر در ساختمان آموزش قرار دارد که با ورود از آن به ساختمان آموزشی وارد می¬شویم. درب دیگر به درون حیاط مدرسه باز می¬شود و آوردن وسایل به داخل حیاط مدرسه از این در امکان¬پذیر است. حیاط مدرسه کوچک است و وسعت چندانی ندارد و پشت ساختمان آموزشی قرار دارد و دیواری آن را از مدرسۀ جدا می¬کند. در گوشه حیاط سرویس دستشویی دانش¬آموزان قرار دارد.

در بالای در ورودی ساختمان آموزشی، تابلویی نصب شده که نام دبیرستان و سال ساخت که سال ۸۴ است و هم¬چنین آیۀ” ن و القلم و ما یسطرون” نوشته شده است. بعد از در ورودی اصلی ساختمان آموزشی، در دو سمت دیوار در محفظه¬ای شیشه¬ای عکس¬هایی از شهدای جنگ ایران و عراق قرار دارد. بعد از در ورودی ساختمان آموزشی در تابلوهای آموزشی شرایط حضور در دبیرستان از نظر کسب نمرۀ حدّ نصاب و برنامۀ امتحانات نهایی سال ۹۸ نصب شده است.

ساختمان آموزشی دارای سه طبقه است. در طبقۀ اول در سمت چپ، راهرو قرار دارد. سمت چپ راهرو، اتاق اوّل، اتاق مدیریت است که بر روی در آن، اتاق مدیریت، نوشته شده است و در این اتاق میز مدیر و معاون آموزشی قرار دارد و صندلی¬های در اتاق وجود دارد و دو کتابخانه با درهای شیشه¬ای که در آن کتاب لغت¬نامۀ دهخدا و کتاب¬های آموزشی قرار داده شده است و کمدی هم در گوشۀ اتاق وجود دارد و در درون آن لپ¬تاب¬ها قرار دارد و دانش¬آموزان در مواردی که دبیران بخواهند با مراجعه به دفتر مدیریت لپ-تاب و لوازم دیگر را به کلاس می¬برند. بعد از اتاق مدیریت اتاق دبیران قرار دارد. دبیران هنگام زنگ¬های تفریح در این اتاق حضور دارند و ساعت نه و پانزده دقیقه صبحانه را در این دفتر در کنار هم می¬خورند و بعد از صرف چای به کلاس¬ها می¬روند. سمت راست راهرو اتاق معاون اجرایی قرار دارد و پرونده¬های آموزشی در این دفتر قرار داده شده است و معاون اجرایی که کارهای مربوط به ثبت¬نام و نامه¬نگاری با سایر ارگان¬ها و ثبت بخش¬نامه¬ها را انجام می¬دهد. در انتهای سالن اتاق معاون پرورشی و آبدارخانه و سرویس دستشویی دبیران قرار دارد.
پلّه¬ها سمت راست ساختمان آموزشی قرار دارد. طبقۀ دوم و سوم کلاس¬های درس دانش¬آموزان است. در هر طبقه، شش کلاس وجود دارد و در طبقۀ اول کلاس-های دهم و یازدهم و در طبقۀ سوم کلاس یازدهم و دوازدهم قرار دارد. برای هر کدام از رشته¬های علوم تجربی، علوم انسانی و علوم ریاضی یک کلاس دایر است که در مجموع نه کلاس وجود دارد. در قسمت بالای در کلاس¬ها فضای خالی وجود دارد که از آن می¬توان درون کلاس¬ها را مشاهده کرد. تعداد دانش¬آموزان ۱۸۵ نفر است. از طبقۀ دوم دری به درون ساختمان خوابگاه گشوده می¬شود که در کنار ساختمان آموزشی قرار دارد و سه طبقه است و دانش¬آموزانی که از روستای دوردست به دبیرستان می¬آیند در خوابگاه¬ها ساکن می¬شوند. طبق بخش-نامۀ اعلامی آموزش و پرورش، دانش¬آموزان روستاهایی که از شهر رزن بیش از بیست کیلومتر فاصله دارند، می¬توانند در خوابگاه¬ها حضور داشته باشند و به آنان خوابگاه تعلّق می¬گیرد. حدود شصت نفر از دانش¬آموزان ساکن خوابگاه هستند و در هر طبقه شش اتاق وجود دارد و در هر اتاق حدود چهار نفر ساکن هستند و در مواردی دو نفر، که به دلیل وجود شرایطی به آنان اجازه داده شده است در یک اتاق حضور داشته باشند تا برای آمادگی جهت شرکت در کنکور، مطالعه کنند. کف خوابگاه موکت است و از روز شنبه تا ظهر دوشنبه یکی از معلّمان که به عنوان سرپرست از طرف اداره انتخاب شده است در دفتر سرپرستی حضور دارد و از ساعت دو و نیم که ساعت آموزشی به اتمام می¬رسد مسئولیت دانش¬آموزانی که در خوابگاه حضور دارند به عهدۀ سرپرست خوابگاه است و از ظهر دوشنبه سرپرست دیگری جایگزین می¬شود. مسئولیت رسیدگی به امور دانش¬آموزان ساکن خوابگاه و رسیدگی به توزیع غذا به عهدۀ سرپرست خوابگاه است. تمامی وسایل آشپزی در آشپزخانۀ دبیرستان موجود است ولی به دلیل اینکه آشپزخانۀ مرکزی تعیین شده است که غذای همۀ مدارس شبانه¬روزی در آنجا آماده می¬شود از این آشپزخانه برای پخت غذا استفاده نمی¬شود و غذای ظهر و شب از آشپزخانۀ مرکزی به دبیرستان آورده می¬شود. برنامه¬ای برای توزیع غذا و شستن ظروف توسط دانش¬آموزان وجود دارد و هر روز تعدادی از دانش¬آموزان این مسئولیت را انجام می¬دهند. خوابگاه¬ها از صبح روز شنبه گشوده و روز چهارشنبه تعطیل می¬شود و دانش¬آموزان باید روز چهارشنبه به خانه¬های خود مراجعه کنند.
در طبقۀ همکف بر روی دیوار دبیرستان عکس دانش¬آموزانی که از سال ۷۸ در دانشگاه قبول شده¬اند نصب شده است هر سال حدود سی یا سی و پنچ دانش-آموز در دانشگاه¬های کشور قبول شده¬اند. دانش¬آموزان در رشته¬های گوناگونی در دانشگاه پذیرفته شده¬اند که مهندسی و علوم پزشکی بالاترین رقم قبولی¬ها را به خود اختصاص داده است و هر چه قدر به سمت دهۀ نود پیش می¬رویم قبولی در دانشگاه فرهنگیان بیشتر است و در سال ۹۵ و ۹۶ قبولی در دانشگاه فرهنگیان به مراتب بیشتر از سال¬های پیش است. در سال¬هایی که رتبۀ دانش¬آموزان تک¬رقمی است در وسط عکس دیگر قبول شدگان قرار دارد و عکس دانش¬آموزان در یک قاب شیشه¬ای قرار داده شده است. بر روی دیوار آموزشی قسمت¬هایی از دیوار به مطالبی مربوط به ادبیات و شیمی و فیزیک اختصاص داده شده است و دانش¬آموزان مطالبی که مربوط به این رشته¬هاست در این تابلو نصب می¬کنند. پوسترهایی که بر دیوار نصب شده¬اند مربوط به انقلاب اسلامی و حمایت از کالای ایرانی و مضرات کشیدن قلیان است. در قسمتی از دیوار، عکس و معدّل دانش¬آموزان اوّل تا سوم به تفکیک هر رشته نصب شده است.
در اتاق مدیریت چارت کارکنان آموزشی و دبیران نصب شده و نام دبیران مربوط به هر رشته در این تابلو دیده می¬شود. رشته¬هایی مانند علوم اجتماعی و تاریخ یک دبیر دارند و رشته¬هایی که ساعات درسی آن¬ها مانند ادبیات بیشتر است نام چند دبیر در تابلو نوشته شده است. در کنار چارت کارکنان این دبیرستان، برنامۀ کلاسی دانش¬آموزان نصب شده است. روی میز مدیر تلفن و کازیه و پرچم جمهوری اسلامی قرار دارد و بر روی میز معاون تلفن دیگری قرار دارد و دفتر دیگری که در آن معاون مدرسه اسامی دانش-آموزانی که مشکل انضباطی و آموزشی دارند ثبت می¬شود و هم¬چنین دفتر بزرگتری قرار دارد که مشخصات دانش¬آموزان در آن نوشته شده است. در کنار میز معاون میزی دیگری قرار دارد و بر روی آن کامپیوتر وجود دارد و معاون آموزشی از این کامپیوتر و چاپگر برای چاپ کارنامۀ دانش¬آموزان استفاده می¬کند.
ساعت هفت و چهل و پنج دقیقه روز ۲۶ اسفند ۹۷ است. معاون مدرسه با ورق زدن دفتر آمار و پیدا کردن شمارۀ منزل دانش¬آموزان در حال تماس با خانوادۀ دانش¬آموزانی است که امروز به مدرسه نیامده¬اند. به دلیل نزدیکی به پایان سال برخی از دانش¬آموزان در مدرسه حضور ندارند و در کلاس درس حاضر نشده¬اند. تعداد دانش¬آموزانی که امروز به مدرسه نیامده¬اند زیاد است و معاون ضمن تماس با خانواده¬ها اعلام می¬کند که باید دانش¬آموز در مدرسه حضور داشته باشد و درخواست می¬کند که حتماً دانش¬آموز به مدرسه مراجعه کند. در مواردی معاون با بیان این مطلب که عدم حضور در مدرسه همراه با کم شدن نمرۀ انضباط خواهد بود به اولیای دانش¬آموز یادآوری می¬کند که ممکن است نمرۀ انضباط دانش¬آموز کسر شود و نباید از این موضوع گلایه¬ای داشته باشند.
دانش¬آموزنی که دیر به مدرسه می¬آیند مدیر مدرسه علّت تأخیر را می¬پرسد و بعد از این سوال و جواب اجازه داده می¬شود دانش¬آموز در کلاس حاضر شود. دانش¬آموزان کلاس دهم، طبق قراری که با هم دارند امروز در مدرسه حضور نخواهند داشت ولی معاون با تماس¬های خود دانش¬آموز را به مدرسه می¬آورد. تماس¬ها تا ساعت نه و نیم ادامه دارد. چند نفر از دانش¬آموزان دلیل نیامدن خود را بیماری ذکر می¬کنند و همراه خود گواهی پزشکی مبنی بر استراحت در منزل آورده¬اند و یکی از دانش¬آموزان همراه خود دارو و نسخۀ پزشکی هم آورده است.
ساعت نه و پانزده دقیقه زنگ تفریح به صدا در می¬آید و دانش¬آموزان در راهرو حضور دارند و برخی از آنان به حیاط مدرسه رفته¬اند. مدیر و معاون آموزشی و پرورشی در راهرو و طبقات و حیاط مدرسه حضور دارند و دانش-آموزان را مشایعت و همراهی می¬کنند. دبیران در دفتر دبیران در حال خوردن صبحانه هستند صبحانه نان سنگگ و پنیر است و کیسه فریزی در روی میز قرار دارد تا اگر دبیری مایل بود صبحانۀ خود را برای ساعت بعدی نگه دارد. بعد از خوردن صبحانه، چای توسّط مستخدم مدرسه آورده شد و بعد از خوردن چایی و اتمام زنگ تفریح دبیران به کلاس¬های درس رفتند. ضمن خوردن صبحانه از تحصن معلّمان و علّت عدم همراهی معلّمان بحث شد و این بحث چندان ادامه پیدا نکرد و گفتگو به سمت بحث¬هایی سیاسی و اجتماعی پیش رفت و در مورد گرانی و وضعیت نابسامان اجتماعی گفتگو شد و برخی از دبیران از وضعیت نابسامان دانش¬آموزان و وضعیت آموزشی و تربیتی دانش¬آموزان صحبت کردند و دانش¬آموزان این سال¬ها را با دانش¬آموزان دهۀ قبل مقایسه کردند و از وضعیت تربیتی و آموزشی بسیار خوب دهۀ قبل منطقۀ سردرود و صمیمیت همکاران صحبت کردند.
به دلیل بیماری، همسر یکی از دبیران فوت شده است. ناراحتی و غم در چهرۀ این معلّم موج می¬زد و در حالی که پیراهن سیاه پوشیده بود، کم سخن است. مدیر در حین خوردن صبحانه به دفتر دبیران آمد و گفت که دانش¬آموزان در حیاط هستند و منتظرند که معلّمان هم در کنار آنها حضور داشته باشند تا فاتحه¬ای بخوانند و به دبیری که همسرشان فوت کرده بود، تسلیت بگویند. دبیران با هم به حیاط مدرسه رفتند و دانش¬آموزان هر کلاس در صف¬هایی جداگانه ایستاده بودند و معاون پرورشی برای آنان سخنرانی می¬کرد و از آنان خواسته شد که برای شادی روح همسر معلّمی که به دلیل بیماری فوت شده¬اند، فاتحه¬ای بخوانند و گفتند که اعضای فرد متوّفی اهدا شده است. مستخدم مدرسه، برای معلّمان خرما آورد و برای دانش¬آموزان نیز خرما آورده شد. دانش¬آموزان و معلّمان شروع به خواندن سوره الحمد و فاتحه کردند و بعد از صلوات به دبیر تسلیت گفته شد و مدیر مدرسه توضیح داد که دانش-آموزان پیگیر بودند و خواستار حضور در مراسم ختم بودند که بنا به دلایلی امکان حضور میسر نشد و دوباره به دبیر تسلیت گفت. بعد از عرض تسلیت، معلّمان به دفتر دبیران مراجعه کردند و دانش¬آموزان نیز به کلاس¬ها رفتند و دبیران هم با برداشتن کیف¬ها و کسانی هم که کیف همراه خود نداشتند با برداشتن دفتر ثبت نمرات به کلاس¬های درس رفتند.
در دفتر مدیریت، مدیر و معاون مدرسه در حال چاپ کارنامۀ ماهانۀ دانش¬آموزان و مهر این کارنامه¬ها هستند. مدیر مدرسه مهر را از جیب خود بیرون می¬آورد و به معاون مدرسه می¬دهد تا کارنامه¬ها را ممهور به مهر کند. در حین مهر کردن کارنامه¬ها مدیر می¬گوید یکی از دانش¬آموزان که نمرات بالایی نداشت کارنامۀ خود را اسکن کرده و نمرات خود را تغییر داده بود و هنگامی که کارنامۀ نیمسال داده شد، پدر دانش¬آموز با مشاهدۀ کارنامۀ نیمسال متوجّه تفاوت نمرات می¬شود و پیگیر تفاوت نمره ماهانه و نمرۀ نیمسال می¬شود که با آوردن کارنامۀ ماهانه متوجّه شدیم که کارنامه اسکن و دستکاری شده است.
پدر دانش¬آموزان به مدرسه مراجعه می¬کنند از وضعیت دانش¬آموزان سوال می¬کنند. هر کدام از پدران هنگام مراجعه با خود یک جعبه شیرینی آورده¬اند که مدیر مدرسه با باز کردن جعبۀ شیرینی، به آنان شیرینی تعارف می¬کند. یکی از دانش¬آموزان برای گرفتن برگۀ به دفتر مدیریت آمده است و مدیر به این دانش¬آموز می¬گوید که شیرینی بردارد ولی دانش¬آموز از برداشتن شیرینی امتناع کرد و به کلاس درس رفت.
ساعت یازده کلاس درس تمام می¬شود و صدای زنگ تفریح به گوش می¬رسد. اهرم زنگ در کنار میز معاون مدرسه قرار داد و معاون در ساعت¬های مقرّر با فشار دادن شاسی زنگ، زنگ¬های تفریح و کلاس را اعلام می¬کند. در زنگ تفریح دبیران در دفتر دبیران حضور دارند و در مورد مسائلی که بیشتر اجتماعی و وضعیت اقتصادی است، صحبت می¬کنند و در مورد اینکه به دلیل عدم حضور دانش¬آموزان درس نداده¬اند و بی¬جهت در مدرسه حضور دارند و معاون با تماس دانش¬آموزان را به مدرسه آورده¬اند، حرف می¬زنند.
زنگ سوم ساعت دوازده و نیم به اتمام می¬رسد و برخی از دبیران مدرسه را برای حضور در مدرسۀ دیگر ترک می¬کنند و دبیران دیگری به جای آنان به مدرسه می¬آیند و برخی از دبیران که ساعت کاری آنان به اتمام رسیده است به منزل خود می¬روند. در ساعت سوم در مورد اینکه آیا فردا دانش¬آموزان به مدرسه خواهند آمد یا اینکه مدرسه تعطیل خواهد شد صحبت می¬کنند. قرار است از روز دوشنبه مدرسه به صورت رسمی تعطیل شود و تعطیلات عید شروع شود. مستخدم مدرسه برای دبیران چایی می¬آورد و بعد از خوردن چایی دبیران به کلاس درس می¬روند.
ساعت دو و پانزده دقیقه مدرسه تعطیل می¬شود و دانش¬آموزانی که ساکن خوابگاه هستند به خوابگاه مراجعه می¬کنند تا ناهار بخورند و بقیۀ دانش-آموزان پیاده و آنانی که سرویس مدرسه دارند با سرویس مدرسه به خانه خود می¬روند و معلّمان نیز که ماشین¬های خود را در جلوی مدرسه پارک کردند به خانه خود می¬روند. نوع ماشین¬ها بیشتر پراید و پژو و سمند است. با تعطیل شدن مدرسه یک روز تحصیلی در دبیرستان نمونه دولتی خواجه نصیر رزن به پایان می¬رسد.

برای مشاهده متن به همراه کروکی روی فایل پیوست کلیک کنید:

ethnography