انتشار هفتگی کتاب «فرهنگ انسان‌شناسی اجتماعی و فرهنگی»: بخش بیست‌و‌نهم، انجمن‌های انسان‌شناسی
بخش بیست‌و‌نهم/ انجمن‌های انسان‌شناسی (anthropological societies)/ جیمز اوُری/ برگردان: مهرداد میردامادی
شکل‌گیری انسان‌شناسی به‌عنوان موضوعی برای مطالعۀ روشنفکرانه ارتباط نزدیکی با تأسیس نهادهای خاصِ [خود] داشت. این نهادها، ابتدا انجمن‌هایی علمی بودند که نشان از خاستگاه غیرحرفه‌ای انسان‌شناسی داشتند. هم‌زمان با رشد دعوی انسان‌شناسی به‌عنوان رشته‌ای دانشگاهی، این انجمن‌های علمی به گروه‌های حرفه‌ای‌تر تبدیل شده و نهادهای جدید و اغلب تخصصی‌تر برای تأمین نیازهای بخش‌های خاصِ این رشته بنیان نهاده شد. گروه‌های خاص ذی‌نفع در داخل یا خارج دانشگاه نیز انجمن‌هایی جداگانه را، یا به‌عنوان بخشی از نهادهای موجود یا به‌عنوان موجودیتی مستقل، تشکیل دادند. اشتغال و به‌کارگیری انسان‌شناسان حرفه‌ای در خارج از محیطِ دانشگاه، به تأسیس انجمن‌های حرفه‌ای برای حمایت از منافعِ آن‌ها کمک زیادی کرد. برخی از این نهادها هم‌چنان کانون توجه خود را به مسائل ملی معطوف کردند اما در این میان هستند انجمن‌هایی که برای تأمین منافعِ منطقه‌ای و حتی بین‌المللی تشکیل شده‌اند.
نوشته‌های مرتبط
کارکرد بیشتر انجمن‌ها آن بوده است که مرکزی برای بحث و مذاکره باشند، به برگزاری جلسات و گردهمایی‌ها کمک کنند، از پژوهش‌ها حمایت کنند و در پاره‌ای از مواقع بودجۀ آنان را تأمین کنند، آثارِ علمی را منتشر کنند، و اطلاعات مربوط به این رشته را بین اعضا و دیگران انتشار دهند. درعین‌حال این انجمن‌ها به ایجاد فرصت‌های شغلی برای اعضا کمک و معیارهای تخصصی و حرفه‌ای وضع می‌کنند [که از آن] جمله تدوین قواعدِ اخلاقی برای انجام پژوهش و دیگر امور علمی است. انجمن‌های قدیمی‌تر دارای سطوح مختلف عضویت، ازجمله عضویتِ افتخاری هستند و به پاس قدردانی از کوشش‌های علمی و حرفه‌ای، که فرد برای این رشته انجام می‌دهد، مدال یا جایزه‌ای دیگر اهدا می‌کنند. برخی از این انجمن‌ها مزایای بیش‌تری، ازجمله خدمات کتابخانه‌ای و کتاب‌شناختی، برای اعضای خود قائل می‌شوند. در سال‌های اخیر برخی خدمات مالی و اجتماعی، که شامل مذاکره جهت [کسبِ] سود تجاری می‌شود، نیز از جانب بعضی از انجمن‌ها به اعضا ارائه می‌شود.
احتمالاً نخستین انجمن انسان‌شناسی در ۱۷۹۹ در پاریس شکل گرفت که انجمن پژوهش‌گران انسان نامیده می‌شد و عمری کوتاه داشت. اما انجمن‌های عمدۀ اروپایی و امریکای شمالی تا ۱۸۴۰ شکل نگرفتند. مهم‌ترین انجمن علمی بریتانیایی، انجمن مردم‌شناسی لندن (۱۸۴۳) بود که در ۱۸۷۱به انجمن انسان‌شناسی لندن (۱۸۶۲) ملحق شد تا مؤسسۀ سلطنتی انسان‌شناسی (RAI) شکل بگیرد که تا امروز نیز به این نام خوانده می‌شود. انسان‌شناسان حرفه‌ای ساکن بریتانیا یا خارج از آن تا حد زیادی جای اعضای غیرحرفه‌ای اولیه، که مقاماتِ مستعمرات و مبلغان مذهبی بعدها به آن‌ها اضافه شدند، را گرفتند؛ اعضای کنونی (۲۰۰۲) این انجمن ۲۶۲۳ نفرند. در ۱۹۴۶ انجمن انسان‌شناسان اجتماعی کشورهای مشترک‌المنافع (ASA) تأسیس شد تا نمایندۀ منافع انسان‌شناسان اجتماعی حرفه‌ای در بریتانیا و خارج از آن باشد. تعداد اعضای این انجمن در زمان حاضر (۲۰۰۲) ۶۴۲ نفر است.
تمامی انجمن‌های انسان‌شناسی که در اروپا تشکیل شدند به اندازۀ این انجمن (ASA) دوام نیاوردند، اما تعداد قابل‌توجهی از انجمن‌های علمی، که اغلب نه‌تنها به انسان‌شناسی فرهنگی و اجتماعی که به باستان‌شناسی و حوزه‌هایی از زیست‌شناسی انسانی نیز می‌پرداختند، ازجمله آنانی بودند که در پاریس (۱۸۵۸)، برلین (۱۸۶۹)، وین (۱۸۷۰)، ایتالیا (۱۸۷۱)، و سوئد (۱۸۷۲) بنیان نهاده شدند. قبل و بعد از جنگ جهانی دوم شماری از انجمن‌های مردم‌شناسی و انسان‌شناسی اجتماعی ـ فرهنگی در اروپا تأسیس یا بازتأسیس شدند و در سال‌های اخیر تعداد آنان افزایش نیز یافته است. در سال ۱۹۸۹ انجمن اروپایی انسان‌شناسی تشکیل شد و به سرعت گوی سبقت را از سازمان‌های مختلفِ ملی، چه از لحاظِ تعداد ( که در ۲۰۰۳ بالغ بر ۱۶۳۰ نفر بود) و چه در مقیاسِ برگزاری گردهمایی‌های دوسالانه، ربود.
در امریکا انجمن امریکایی مردم‌شناسی در ۱۸۴۲ و در ۱۸۷۹ انجمن انسان‌شناسی واشنگتن تشکیل شد که اعضای آن با انجمن اسمیتی و موزۀ ملی مرتبط بودند. بازتاب رشد و افزایش حرفه‌ای‌گری در این رشته در امریکای شمالی به تشکیل انجمن امریکایی انسان‌شناسی AAA)) در ۱۹۰۲ انجامید. این انجمن با تعداد اعضای کنونی (۲۰۰۳) خود که با ۳۴ زیرگروه به ۱۲۰۴۷ نفر بالغ می‌شود به سازمانی عظیم تبدیل شده است که به گستره‌ای وسیع از تخصص‌ها و علائق، مناطق، موضوعات، و حرفه‌ها می‌پردازد. جلساتِ این انجمن مکانی مهم برای برخورد آرا، بحث و گفت‌وگو، و ترویج و کمک به کارِ حرفه‌ای هستند. کانادا نیز دارای تعدادی انجمن است که در این میان شاید انجمن کانادایی مردم‌شناسی، که در ۱۹۷۳ به وجود آمد، مهم‌ترین نمونۀ آن باشد. ازجملۀ دیگر انجمن‌های تخصصی در امریکای شمالی می‌توان از انجمن امریکایی فولکلور (۱۸۸۸) و انجمن انسان‌شناسی کاربردی (۱۹۴۱) نام برد. تعدادی انجمن نیز در امریکای لاتین قرار دارند.
در آسیا یک انجمن انسان‌شناسی به سال ۱۸۸۴ در ژاپن و انجمن دیگری به سال ۱۸۸۷ در بمبئی تأسیس شد. از آن زمان تاکنون تعداد بیش‌تری از گروه‌های تخصصی [در این قاره] شکل گرفته‌اند که از آن جمله می‌توان به انجمن ژاپنی مردم‌شناسی (۱۹۳۴) با تعداد ۱۸۹۷ عضو (در سال ۲۰۰۰) اشاره کرد. در استرالیا از ۱۹۲۶ انجمن‌های حکومت منطقه‌ای (جنوب استرالیا) تأسیس شده‌اند و در سال ۱۹۷۳ انجمن استرالیایی انسان‌شناسی بنیان نهاده شد تا نمایندۀ انسان‌شناسان حرفه‌ای باشد. حرکت‌هایی مشابه در دیگر جوامع استعماری پیشین صورت گرفتند که نمونۀ آن‌ها انجمن‌های ملی انسان‌شناسان اجتماعی است که در زلاندنو و نیجریه تشکیل شده‌اند.
شکل‌گیری انجمن‌های خاص، ثمرۀ علائق و موضوعات مورد توجه منطقه‌ای است و اعضای آن‌ها فقط انسان‌شناسان نیستند. ازجملۀ این انجمن‌ها می‌توان از انجمن بین‌المللی امریکا‌شناسان (۱۸۷۵)، انجمن پولینزی (۱۹۸۲)، انجمن بین‌المللی افریقا † (۱۹۲۶)، انجمن اقیانوسیه‌شناسان (۱۹۳۷) و در دهۀ ۶۰ از انجمن انسان‌شناسان اجتماعی در [جزایر حوزۀ] اقیانوس آرام، که مرکز آن در امریکای شمالی است اما اعضای آن از کشورهای حوزۀ اقیانوس آرام هستند، نام برد.
تلاش برای همکاری بین‌المللی با تأسیس کنگرۀ بین‌المللی علوم مردم‌شناسی و انسان‌شناسی (IUAES) در باسل به سال ۱۹۳۳ آغاز شد. از سال ۱۹۳۴ جلسات این کنگره برگزار می‌شوند و در سال ۱۹۴۸ این کنگره یک اتحادیۀ بین‌المللی علوم مردم‌شناسی و انسان‌شناسی تشکیل داد تا به امر ترویجِ پژوهش و انتشارات بپردازد. این اتحادیه دارای تعدادی گروه‌های تخصصی است. در ۱۹۴۱ صندوق وایکینگ در نیویورک شکل گرفت تا هزینۀ پژوهش انسان‌شناختی را تأمین کند، این مؤسسه در ۱۹۵۱ نام خود را به بنیاد وِنـِرـ گـِرِن تغییر داد و هم‌چنان تا زمان حاضر به حمایتِ خود از پژوهش‌ها، جلسات، و انتشارات ادامه می‌دهد.
برای اطلاعات بیشتر
American Anthropological Association, 1703 New Hampshire Avenue, N.W.,
Washington, D.C. 20009, USA
Association of Social Anthropologists of the Commonwealth, 50 Fitzroy Street,
London W 1 P 5HS
European Association of Social Anthropologists, c/o Hon. Secretary Eduardo
Archetti, Department and Museum of Anthropology, University of Oslo, P.O.
Box 1091 Blinden, N-0317 Oslo 3, Norway
برای مطالعۀ بیشتر
Keesing, F.M. (1960) ‘The International Organization of Anthropology’ American Anthropologist ۶۲ (۲): ۱۹۱–۲۰۱
Thomas Jr., W.L. and A. M. Pikelis (eds) (1953) International Directory of Anthropological Institutions, New York: Wenner-Gren Foundation for Anthropological Research (See also Current Anthropology (۱۹۶۱), ۲ (۳): ۲۸۶–۹۸ for an update)