دبا: نسخه دیجیتال دانشنامههای «فرهنگمردم ایران» و «تهران بزرگ» بر روی سایت مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی قرار گرفت. به گفته معاون فناوری اطلاعات مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی در حال حاضر دو جلد نخست دانشنامه «فرهنگمردم ایران» شامل ۵۷۳ مدخل بر روی سایت مرکز قرار گرفته است و مداخل مربوط به جلد سوم نیز در حال ورود به سایت است.همچنین جلد اول و دوم دانشنامه «تهران بزرگ» که مربوط به شمیرانات میشود و حاوی ۱۴۸۰ مدخل است در سایت دائرهالمعارف بزرگ اسلامی بارگذاری شده است.
شایان ذکر است که دائرهالمعارف بزرگ اسلامی، ترجمه دائرهالمعارف بزرگ اسلامی به زبان عربی، دانشنامۀ «ایران»، دانشنامۀ «فرهنگمردم ایران» و دانشنامۀ « تهران بزرگ» را به صورت دیجیتال بر روی سایت مرکز قرار داده است ومحققان و پژوهشگران و علاقمندان میتوانند از آن به شکل رایگان استفاده کنند.
نوشته‌های مرتبط
درباره دانشنامه « فرهنگ مردم ایران»
پروژۀ دانشنامۀ فرهنگ مردم ایران از اردیبهشت ۱۳۸۷ شروع به کار کرده است. دانشنامۀ فرهنگ مردم ایران دانشنامه‌ای تخصصی و مفصل در حوزۀ فولکلور و مردم‌شناسی ایران است که ۳۰۰۰ مدخل (عنوان) را در بردارد.
عناوین این دانشنامه را در ۳ حوزۀ کلی می‌توان طبقه‌بندی کرد: موضوعات مربوط به زندگی مادی، معنوی و اجتماعی. عنوانهای این دانشنامه از تنوع فراوانی برخوردارند و زوایای مختلف فرهنگ و فولکلور ایرانیان را بازتاب می‌دهند. خوراک و نوشیدنیها و انواع چاشنیها، پوشاک و زیورها، آداب و رسوم، آیینها و مناسک، دانشهای عامیانه، باورها، ابزار کار و اسباب خانه، حیوانات و گیاهان، پدیده‌های طبیعی و شخصیتها و کتابهای مهم و مرتبط با فولکور و مردم‌شناسی ایران از جمله موضوعات آن به شمار می‌روند.
بیش از ۱۲۰ پژوهشگر و مولف ایرانی و خارجی با این دانشنامه همکاری مداوم داشته و تحقیق و تالیف مقالات آن را برعهده دارند. شماری از مولفان و پژوهشگران همکار با این دانشنامه در زمره برجسته‌ترین دانشمندان و محققان ایران و جهان هستند و برخی دیگر دانش‌آموختگان جوانی هستند که با گذراندن دوره‌های آموزشی در این بخش به پژوهشگران و مولفان حرفهای تبدیل شده‌اند.
دو هیأت علمی بر کار این دانشنامه نظارت دارند. شورای علمی دانشنامه، متشکل از ۲۷ عضو، که شامل سرشناس‌ترین متخصصان حوزۀ فرهنگ و فولکلور، ادبیات شفاهی و مردم‌شناسی در ایران هستند.همچنین هیأت مشاوران عالی این دانشنامه متشکل از ۱۵ نفر از برجسته‌ترین دانشمندان حوزه‌های گوناگون علوم انسانی، سیاستها و خطوط کلی این دانشنامه را راهبری می‌کنند.
جلد نخست مجموعه دانشنامه «فرهنگ مردم ایران» که در سال ۹۲ منتشر شد، حدود ۴۰۰ مدخل از «آب» تا «باران» را دربرمی‌گیرد. جلد دوم این دانشنامه دارای ۲۷۷ مدخل است و از «باران خواهی» تا «توت» را شامل میشود. جلد سوم هم به حرفهای «ت» تا «خ» اختصاص دارد و دارای ۳۱۰ مدخل است که با مدخل «توت ابوالفضل» آغاز میشود و با مدخل «خرمن و خرمن کوبی» پایان می‌یابد.
درباره دانشنامه «تهران بزرگ»
دانشنامۀ تهران بزرگ، دانشنامه‌ای تفصیلی و تخصصی است که به منظور تدوین مرجع جامع، موثق و ناظر بر همۀ جنبه‌های حیات مادی و معنوی تهران بزرگ طراحی شده است.
تحولات شتابناک تهران در چند دهۀ گذشته به ویژه تحولات این شهر پس از پیروزی انقلاب اسلامی و مهاجرت گسترده به تهران، چهرۀ این شهر را به قدری دگرگون ساخته که با هویت چند دهۀ پیش خود فاصلۀ بسیار گرفته است. این دگرگونیها چنان است که حال و هوای تهران چند دهۀ پیش را باید در گفته‌های کهنسالان جستجو کرد. از اینرو مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی بر آن شده است تا برای ثبت هویت در حال دگرگونی تهران برای نسلهای آینده تدوین دانشنامه‌ای تفصیلی و تخصصی با موضوع تهران بزرگ را در دستور کار خود قرار دهد. آنچه که امروز کلان شهر تهران یا تهران بزرگ نامیده میشود، نتیجۀ گسترش کالبدی تهران به ویژه گسترش آن از دهۀ ۱۳۴۰ش به این سو است. با بررسی سرشماریهای سالهای ۱۳۳۵، ۱۳۴۵ و ۱۳۵۵ش، درمی‌یابیم که در طول این دو دهه، ۱۰۸ روستا در کلانشهر تهران ادغام و به محله‌هایی از این شهر بدل شده‌اند. این روستاها از لحاظ وابستگی به ۳ ناحیۀ شمیران، کن و ری وابسته بودند که تا پیش از دهۀ ۱۳۴۰ش واحدهایی جدا از شهر تهران به شمار می‌رفتند و از لحاظ فرهنگی و اقتصادی ویژگیهای خود را داشته‌اند. از اینرو به منظور ثبت هویت هر یک از این نواحی، دانشنامۀ تهران در ۳ بخش تدوین خواهد شد. بخش نخست شمیران، بخش دوم تهران و بخش سوم ری. هر یک از این ۳ بخش دارای عناوین خاص خود است که به ترتیب حروف الفبا تنظیم خواهد شد. پیش‌بینی میشود دانشنامۀ بزرگ تهران دربرگیرندۀ حدود ۱۲ هزار مقاله باشد که شامل موضوعاتی گوناگون از جنبه‌های حیات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی تهران بزرگ خصوصاً در ۲۰۰ سال گذشته خواهد بود.
این اولین دائره المعارف محلی است که بیش از ۱۳۰۰ مدخل در بخش شمیران، ۵۰۰ مدخل در بخش تهران و ری و بیش از ۱۰۰ تصویر را دربر می گیرد و از منابع غنی و مرجع تهران شناسی محسوب می شود.
نشانی دانشنامهها که به صورت رایگان بر روی سایت مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی قرار گرفته است ومحققانوپژوهشگرانوعلاقمندانمیتوانندازآنبهشکلرایگاناستفادهکنند، به شرح زیر است:
دانشنامه «فرهنگ مردم ایران»
دانشنامه «تهران بزرگ»
دانشنامه «ایران»
دائرهالمعارف بزرگ اسلامی
ترجمه دائرهالمعارف بزرگ اسلامی به زبان عربی
