بیست و ششمین شماره فصلنامه تخصصی فرهنگ مردم ایران توسط واحد فرهنگ مردم مرکز تحقیقات صدا و سیما منتشر شد. این فصلنامه که مربوط به دوره زمانی بهار ۱۳۹۳ است در ۲۰۶ صفحه، مصور و با ۹ مقاله، همراه با سخن نخست در ابتدا و معرفی کتاب و چکیده انگلیسی در انتها به چاپ رسیده است. در سر سخن این شماره که توسط سردبیر نوشته شده، آمده است: انسان‌ها بیش از آنکه متفاوت باشند شبیه به هم هستند.
این عبارت از آموزه‌های انسان‌شناسی است. برای بررسی مفهوم و موضوع این علم، پرسش «انسان چیست/کیست؟» مطرح می‌شود که پرسشی با پیشینه‌ای طولانی در تاریخ اندیشه بشری است. همچنان که در طول زمان مطالعات انسان‌شناسی رشد و بلوغ مییابد، اهمیت و ضرورت این نوع نگاه نیز بیشتر خودنمایی می‌کند. مباحث انسان‌شناسی در علوم انسانی، در چهار مقوله کلی انسان روحانی، انسان طبیعی، انسان اجتماعی و انسان منفرد قابل عرضه و طرح است. روشن است که انسان از تمامی ابعاد چهارگانه بالا برخوردار است و فروکاستن انسان به یکی از این ابعاد، شاید چندان روش مناسبی برای مطالعات انسان‌شناسی نباشد، اما در عین حال، در نهایت ضروری و بایسته است که به یکی از این ابعاد اولویت بیشتری داده شود یا برای یکی از آنها که به دیگر ابعاد جهت می‌دهد، اهمیت بیشتری در مطالعات انسان‌شناسی قائل شد. همچنین، گزینش هر یک از این انواع/ ابعاد انسان‌شناسی، ضمن آنکه مرزبندی میان رشتههای علوم انسانی را روشن میسازد، رویکرد و رهیافت هر نظام اجتماعی/سیاسی و بنیانهای فلسفی و وجودی آن را مشخص می‌کند؛ برای نمونه انسان روحانی در رشته الهیات مورد توجه بیشتر قرار میگیرد؛ انسان طبیعی در دستورکار رشته انسان‌شناسی قرار دارد؛ انسان اجتماعی مورد توجه حوزههای علوم اجتماعی است و انسان منفرد از منظر روانشناسی بررسی می‌شود. در نتیجه، هر نوع نظام سیاسی/ اجتماعی که بر بنیان هر نوع انسانی استوار گردد، رویکرد و رهیافت و سوگیری خود را روشن خواهد ساخت. بر همین اساس، پرسشهایی از این نوع که آیا انسان، عقلانی است یا غیرعقلانی؛ نوعدوست است یا خودخواه، اخلاقی است یا غیراخلاقی، اجتماعی است یا منزوی و در نهایت ذاتاً نیک است یا شریر، مباحث اساسی و بنیادین هر حوزه فکری و مطالعاتی را تشکیل می‌دهد.
نوشته‌های مرتبط
آنچه امروزه در مورد انسان‌شناسی مطرح است، ابعاد طبیعی زندگی و حیات بشری و سیر تاریخی و شیوه زیست انسان‌ها در گذر تاریخ برای کسب هویت و شناخت تاریخی اقوام، طوایف و گروههای انسانی است. این نوع مطالعات، امروزه از مرز طبیعی و نگاه طبیعتگرایانه گذر کرده و به حوزههای فرهنگی و انسان‌شناسی فرهنگی وارد شده است. به عبارت دیگر، نوعی جهتگیری در مطالعه انسان رخ داده است. بی‌تردید توجه به این مفاهیم متنوع انسانشناختی در رسانه ملی و تولید برنامههای عمیق و جذاب فرهنگی بر مبنای این مفاهیم، جامعه را در شناخت میراث گذشتگان و کسب هویت و جایگاه ملی یاری خواهد رساند.
فهرست مطالب این شماره نشریه به قرار زیر است:
سخن نخست
ویژگیهای مردم شناختی کافی شاپ؛ شیوه زندگی جوانان/ سویل ماکویی
گونه شناسی فرآوری نوسیدنیهای میوه ای/ علی آنیزاده
بازشناسی چوگان؛ بازی بومی ایرانی/ دکتر یوسف کرمی چمه
کشتی گیله مردی؛ ورزش کهن در گیلان/ آزاده ربیعی
آیینهای شادی بخش بهاری در فرهنگ مردم/ الهه شایسته رخ
بررسی مردمشناختی آیین قربانی در سی و ششمین روز بهار در اسفنجان/ حمیده میری خسروشاهی/ مریم فریدآقایی
صنایع بافت «داری» در عشایر قشقایی/ شهرزاد دوستی
هنرهای دستی زنان؛ پوشاک زنان سیستانی/ حمیده یعقوبی
رمضان در فرهنگ مردم الیگودرز/ پرویز لویی
معرفی کتاب
چکیده انگلیسی
ایمیل نویسنده:۴۰۰hashemi@gmail.com
