اردشیر ایرانی یکی از پایه گذاران ,کارگردانان ,تهیه کنندگان , فیلم نامه نویسان و بازیگران بزرگ سینمای قدیم هند است,او فیلم های بسیاری به زبان های فارسی,هندی,اردو,تامیلی و انگلیسی درطول زندگی کاری خویش ساخت,اردشیر ایرانی در سال ۱۸۸۶ در خانواده ای پارسی(زرتشتی)در شهر پونا نزدیک مومبای چشم به جهان گشود ,او در سال ۱۹۰۵ نمایند گی شرکت فیلم سازی یونیورسال استودیو و هم چنین ریاست سینما الکساندر به همراه عبدالعلی ایسوفالی در مومبای را برای بیش از چهل سال بر عهده گرفت,اردشیر در سینما الکساندر شروع به یادگیری فن فیلم سازی گرفت و نخستین فیلم صامت خود در مقام تهیه کننده را به نام دالا دایامانتی را DalaDayamanti در سال ۱۹۲۰ ساخت ,در سال ۱۹۲۲ او به استودیو هندوستان فیلمز که ریاست آن را دادا صاحب پالکی بر عهده داشت پیوست و پس از مدتی استودیودی خودش یعنی استار فیلمز را بنیاد نهاد. در سال ۱۹۲۲ این دو نخستین فیلم صامت خود را به نام ویر آبی مانیو Veer Abhimanyu با بازی نخستین هنرپیشه زن سینمای هند یعنی فاطمه بیگم ساختند,ولی این شراکت دیری نپایید و در سال ۱۹۲۳ این دو از هم جدا شدند.سپس در سال ۱۹۲۴ ایرانی شرکت فیلم سازی خود یعنی مجستیک فیلمز را بنا کرد و دو فیلم ساز مشهور آن زمان یعنی بی پی میشرا و نوال گاندی نیز به او پیوستند,ایرانی در مقام تهیه کننده و آن دو در مقام گارگردان با یکدیگر پانزده فیلم را با موفقیت به دنیای سینمای هند عرضه داشتند,ایرانی در ساخت فیلم های عاشقانه و رومانتیک و استفاده هوشمندانه از تکنیک های فیلم سازی و هم چنین بازیگران با استعداد در سینمای هند بسیار مشهور شد ,در سال ۱۹۲۵ ایرانی استودیو مجستیک فیلمز را منحل و استودیوی دیگری به نام رویال آرت استودیو بیناد نهاد ولی عمر این استودیو نیز چندان نپایید ,او در سال ۱۹۲۶ استودیوی دیگری به نام امپریال فیلمز را تاسیس کرد و در حدود ۶۲ فیلم را در این استودیو ساخت ,در چهل سالگی ایرانی به یکی از مشهورترین فیلم سازان عصر خویش تبدیل شده بود و نام او در ردیف بزرگترین کارگردانان و تهیه کنندگان سینمای هند زبانزد بود, در سال ۱۹۳۱ اردشیر ایرانی نخستین فیلم ناطق هندی-اردو به نام عالم آرا AlamAraدر استودیوی خویش ساخت,این فیلم درباره یک شاهزاده و یک دختر کولی است و هم فیلم و هم آواز های آن شهر بسیار یافتند او پس از این فیلم لقب پدر سینمای ناطق هند را گرفت ,در پی موفقیت این فیلم او شروع به ساخت فیلم های ناطق بیشتری با همان بازیگران و دست اندرکاران کرد,او توانست در سال ۱۹۳۱ با ساختن نخستین فیلم هندی به نام نور جهان که خصوصیات یک فیلم انگلیسی را داشت اعتبار خوبی برای خویش بدست آورد و سپس در سال ۱۹۳۷ اولین فیلم رنگی خود به نام کیشن کنیا KisanKanaya را به سینمای هند تقدیم کرد,ایرانی در طول زندگی کاری خویش با هوش و استعداد ذاتی خود نه تنها ۵۸ فیلم را کارگردانی کرد بلکه داستان های برخی از فیلم های او تاکنون در سینمای هند منحصر بفرد و یگانه می باشد.اردشیر ایرانی هم چنین در فیلم تاریخی حماسی فردوسی در سال ۱۹۳۴ نقش آفرینی کرد و تهیه کننده فیلم حماسی شیرین فرهاد در سال ۱۹۳۴ شد .
او در سال ۱۹۳۳ با همکاری عبدالحسین سپنتا و جامعه پارسیان(زرتشتیان)هند فیلم فارسی زبان دختر لر را ساخت ,خود سپنتا نیز در این فیلم نقش اول را بر عهده داشت .
نوشته‌های مرتبط
ایرانی هنرپیشگان بسیاری از جمله محبوب خان و پریتیوی راج کاپور یعنی پدر راج کاپور را به سینمای هند معرفی کرد,او فیلم مشهور دیگری به نام کالی داس Kalidas را به زبان تلگو در جنوب هند ,ایالت تامیل نادو به روش فیلم ناطق عالم آرا ساخت,او در کل حدود ۱۵۸ فیلم در طول زندگی پربار خویش به تاریخ سینمای هند تقدیم کرد.آخرین فیلم او به نام پوجاری Pujari در سال ۱۹۵۴ ساخته شد,ایرانی در سال ۱۹۶۹ در سن ۸۲ سالگی در مومبای چشم از جهان فرو بست.
منابع:
۱-Iranian Cinema And Islamic Revolution /ShahlaMirbakhtyar /McFarland And Company Inc,Publications 2006
۲-Bollywood In Posters /S.M.M.Ausaja /On Books International 2009
