مارتین فورنیه و گاتان شپل برگردان آریا نوری
تعریف نواوری بسیار مشکل است. در واقع تا به الان تعاریف بسیار متنوعی ارائه شده است ، با این وجود می توان برخی از ابعاد آن ها را مورد بررسی قرار داد : نواوری از نوگرایی و تغییر سرچشمه می گیرد ، مشکل این تعریف این است که باید بدانیم چه چیزی جدید است چرا که اگر تحولات سال ۲۰۰۰ و آنچه که قبلا در فاصله ی دو جنگ جهانی در سال ۱۹۳۶ صورت گرفته است را مقایسه کنیم ، به چه نتیجه ای می رسیم؟
گفتگو با فرانسوآ کراس ( استاد دانشگاه ، مدیر پروژه ی ارزیابی نواوری های تحصیلی در نظام آموزشی )
نظام آموزشی فرانسه از پانزده سال پیش تا کنون تغییر و تحولات گسترده ای را به خود دیده است : شکل گیری دیپلم فنی – حرفه ای ، ارزیابی های گسترده در سطح کشوری ، تغییر و تحولات فراوان مدارس ، توسعه ی تکنولوژی های آموزشی و نواوری های جدید . . . متخصصین در این زمینه چه نقطه نظری دارند؟
مجله ی علوم انسانی در خصوص نواوری های صورت گرفته در نظام آموزشی فرانسه در طول سال های اخیر و تاثیرات مثبت یا منفی آن مصاحبه ای را با فرانسوآ کراس ترتیب داده است.
چه تعریفی می توان از اصطلاح نواوری در سیستم آموزشی ارائه داد؟
تعریف نواوری بسیار مشکل است. در واقع تا به الان تعاریف بسیار متنوعی ارائه شده است ، با این وجود می توان برخی از ابعاد آن ها را مورد بررسی قرار داد : نواوری از نوگرایی و تغییر سرچشمه می گیرد ، مشکل این تعریف این است که باید بدانیم چه چیزی جدید است چرا که اگر تحولات سال ۲۰۰۰ و آنچه که قبلا در فاصله ی دو جنگ جهانی در سال ۱۹۳۶ صورت گرفته است را مقایسه کنیم ، به چه نتیجه ای می رسیم؟ نتیجه گیری بسیار ساده خواهد بود. ما امروزه دقیقا با همان مشکلات آن دوران یعنی خشونت ، شهروندی ، دموکراسی جمعی و . . . دست و پنجه نرم می کنیم. تنها تغییر صورت گرفته در بستر اجتماعی ، سیاسی ، اقتصادی و تکنولوژی فعلی است. وانگهی نواوری باید با برداشتی خاص از مفهوم آموزگار و دانش آموز صورت بگیرد. این مساله باعث می شود تا برخی از تغیییرات قابل قبول و برخی از آن ها غیر قابل قبول باشد.
با توجه به این مساله که بین نوآوری و سایر ارزش های یک نظام آموزشی باید وابستگی وجود داشته باشد ، سیاست های عمومی چه نقشی در این میان ایفا می کنند؟
وزارت آموزش و پرورش از دهه ی ۶۰ به بعد به نواوری اهمیت زیادی می دهد. در واقع در این میان چهار دوره ی اساسی وجود دارد. دوره ی اول از سال ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۷ بود ، دوره ای که نواوران آن ارزشگرایانی بودند که علیه “نهاد” بلند شده بودند.
سپس از سال ۱۹۷۹ تا ۱۹۸۶ با تغییراتی که در قانون اساسی شکل گرفت و روی کار آمدن آلن ساواری ، وزیر جدید آموزش و پرورش ، توجه بسیار زیادی به نواوری نشان داده شد. در همین دوران بود که کارگروه های تخصصی آموزشی ، اصطلاح مناطق محروم آموزشی ( ZEP) ، نظام حمات تحصیلی و . . . مطرح شد.
پس از آن ، از سال ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۴ ، به نواوری به عنوان یک توانایی حرفه ای نگاه شد. قانون لیونل ژوسپن در واقع دستوری برای نواوری بود. در کل در آن زمان در تمامی وزارت خانه های فرانسه روند نواوری با جدیت پیگیری می شد.
از سال ۱۰۰۴ به بعد ، شرایط نواوری دچار تحول شد : از این به بعد سعی شد تا امکانات و شرایط لازم برای آموزگاران فراهم شود تا خود آن ها دست به نواوری بزنند. در این دوره برای آموزگاران امکانات ملاقات با متخصصین حوزه ی آموزشی و . . . .فراهم آمد.
چه گونه می توان تاثیرات یک حرکت نواورانه را مشاهده کرد؟
انجام این کار بسیار مشکل است. مسلما مبتکران یک نواوری نمی توانند در مورد تاثیرات آن نظر بدهند چرا که بیش از اندازه در کار دخیل بوده اند.
نمی توان با بهره گیری از معیار های آموزشی معمولی و رایج به بررسی تاثیر حرکات نواورانه پرداخت چرا که بدون شک هر حرکت نواورانه بر محتویات یادگیری تاثیر می گذارد : تاثیرات آن را می توان در استقلال ، پذیرش مسئولیت ، جامعه پذیری و انگیزه مشاهده کرد. اگر بررسی یک حرکت نواورانه تنها در راستای تغییر محتوای منابع آموزشی صورت بگیرد نمی تواند ارزیابی مناسبی از آن ارائه دهد بنابراین لازم است تا معیارهای جدیدی برای ارزیابی مورد استفاده قرار بگیرد.
در حاضر در فرانسه کارگروهی تخصصی در حال شکل گیری است که آثار مثبت و منفی نواوری های آموزشی جدید در سیستم آموزش و پرورش این کشور را مورد بررسی قرار دهد.
مطالب مرتبط با وضعیت مدارس و آموزش و پرورش فرانسه به زودی در کتابی مستقل چاپ خواهند شد.
ارتباط با مترجم : aria.nouri1370@gmail.com
