آفریقا: مداد در دست

فیلیپ له مر برگردان مهرداد میرزائی

دیدیه کسایی(۱) در متن تقدیمی به مادرش که برای محافظت از پسر خود با اسلحه ها رودررو شد، در کتابش مینویسد:« امیدوارم ویروس نقاشی که به ما منتقل کردی، سلاح ما در یک نبرد راستین شود». توفان در بانگی(۲) داستان مصوری است از آشوبی که پس از به قدرت رسیدن شورشیان (ائتلاف) سلکا در سال ۲۰۱۳ در جمهوری آفریقای مرکزی به پا شد. داستانی که خود گویای هنرمندی بانگیایی است که زیر آماج شلیک های کلاشینکوف، پرتابهای نارنجک و ضربات شمشیر، سرسختانه مقاومت میکند.

این آلبوم شگفت انگیز که در آن رنگها منفجر میشوند، با حمایت سازمان عفو بین الملل منتشر شده. هیچ کجای روایت ثقیل، آموزشی یا جهت دار نبوده و به بازخوانی جنگ داخلی با مایه هایی از طنز و سادگی میپردازد. جنگی که در آن نظامیان مسیحی ضد بالاکا دیگر نقشی در وحشت مبهوت کننده اش ندارند. این اثر همچنین خودنگارهای است از یک نقاش، میان جمعیت اندک بانگی – در آشوبی که شورشی را به غارتگر و سرباز را به سیاهی لشکر بدل کرده. توفان در بانگی فرصتی است برای تخمین وسعت جراحت هایی که حاصل مداخله ی ارتش فرانسه و نیرویی از کلاه آبی هاست و نیاز به مداوا دارد.

در «برده های فراموش شده ی تروملن» (۳)، سیلون ساووا(۴)نقاش فرانسوی به نوبه ی خود دو داستان را ترکیب می کند: یکی داستان مصور گروهی دریانورد فرانسوی و بردگان ماداگاسکاریشان که در ۱۷۶۱ در جزیره ای کوچک جنوب غرب اقیانوس هند به گل نشسته اند. دیگری سفرنامه ی جستوجوی گروهی باستانشناس مشتاق. گروه اخیر در پی کندوکاو در زمان، در حین انجام ماموریتها در این سرزمین غمزده، بقایای شکننده را ترمیم کرده بنایی ساختند که خاطره ی بردگی به قوت در آن نمایان شود. از آنجا که به گلنشستگان ماداگاسکاری، از اصل خود جدا، دور از دنیا، از اندک منابع موجود برای نجات خود و سپس بنای جامعه ای کوچک استفاده کردند، پایان کتاب این چنین است: آنها در آنجا، انسانیت و منزلت خود را، که از آنها گرفته شده بود، باز یافتند.
ژونویه ماروت(۵)(گرافیست) روایتگر زندگی ژان پیزو(۶)آکاردئونیستِ ماداگاسکاری است که در فرم آبرنگ، ساده و لطیف به ترسیم جنب وجوش زندگی روستایی، لحظات پررنگ خانوادگی و نابِ موسیقیدانی میپردازد که امروز در آستانه ی هفتاد سالگی اسطوره ی ماداگاسکار است. ماروت در اثرش به نامِ در کوچه های پنوم پن(۷)قلم موهای خود را به گشت زدن در حومه های پاریس برده است. کانون کارنتیست تریبولان(۸)که وی از اعضای آن است به جهانگردان نقاشی و گواش و آبرنگ میماند که از آزادی ای که گزارش از نزدیکترین جای ممکن به سوژه می دهد، بهره میبرند. کانونی که با کشف سوابق، روایت، خودنگاره، داستان و سفرنامه ها به سبکی کاملا مستقل در دنیای کمیک تبدیل شده و همه ساله در ماه نوامبر در شهر کِلِرمون-فِران(۹)نمایشگاهی تحت عنوان «ملاقات» (۱۰)دارند.

Philippe LEYMARIE

۱-
Didier Kassaï, Tempête sur Bangui, La Boîte à bulles – Amnesty
International, Saint-Avertin, 2015, 152 pages, 24 euros.

۲- Tempête sur Bangui

۳-
Sylvain Savoia, Les Esclaves oubliés de Tromelin, Dupuis, coll.
«Aire libre », Paris, 2015, 120 pages, 20,50 euros.

۴- Sylvain Savoia

۵- Geneviève Marot

۶-
Geneviève Marot, Sous le tamarinier de Betioky, La Boîte à
bulles, 2015, 126 pages, 22 euros.

۷- Dans les rues de Phnom Penh

۸- L’association Carnettistes tribulants

۹- Clermont-Ferrand

۱۰- Rendez-vous