اول مهر ۱۳۸۵، آغاز فعالیت رسمی «انسان شناسی و فرهنگ» است و امسال، این مجموعه پس از هشت سال فعالیت، وارد نهمین سال کار خود می شود. وبگاه «انسان شناسی و فرهنگ»، روز ۲۵ مرداد ۱۳۹۳، بنا بر آمار شمارشگر «وبگذر» مرز ده میلیون بازدید را، از هنگام تاسیس خود را پشت گذاشت.
امروز، انسان شناسی و فرهنگ نامی آشنا برای تمام علاقمندان فرهنگ و مطالعات بین رشته ای است. وبگاه، امروز زمینه های بسیار متفاوت آموزشی و پژوهشی در همه سطوح عمومی و تخصصی در خارج از فضای مجازی نیز فعال است، و با بسیاری از نهادهای رسمی و غیر رسمی، از موسسات دانشگاهی و پژوهشی وزارت علوم تا نهادها، انجمن ها، روزنامه ها و نشریات تخصصی و عمومی در ارتباط و همکاری است و خوشحال است که توانسته است آرزویی دیرینه یعنی نزدیک کردن رویکردهای متفاوت به فرهنگ را نه فقط درون فرهنگ گسترده و غنی ایرانی با تمام زبان ها و اقوامش، بلکه فرهنگ های گوناگون منطقه ای و جغرافیایی جهان، و در تمام حوزه های فرهنگی متفاوت، به یکدیگر نزدیک کرده است.
انسان شناسی و فرهنگ، توانسته است برای نخستین بار بسیاری از مرزهای سختی را که به قرن گذشته تعلق داشتند، از فاصله انداختن میان دانشگاهیان و غیر دانشگاهیان، دانشمندان و روشنفکران، تا نسل های مختلف و زبان ها و اقوام مختلف، پشت سر بگذارد و این امکان را فراهم کند که در کنار زبان فارسی، این میراث بزرگ و بی نظیر تاریخی فرهنگ ایرانی، همه علاقمندان به این فرهنگ بتوانند به زبان های مادری خود نیز مطالب خویش را در این وبگاه منتشر کنند.
افزون بر این با فعال شدن بخش آموزش و ترویج ما، در طول دو سال گذشته بیش از ده ها جلسه نقد و سخنرانی و معرفی کتاب و میزگرد کارگاه های آموزشی برگزار شده اند. بخش پژوهش ما امروز با بسیاری از نهاد های علمی در ارتباط است و با تاسیس موسسه «سپهر اندیشه معاصر» این همکاری در آینده ابعاد بیشتری خواهد یافت. تمرکز این بخش بر پژوهش های شهری ومعاصر گویای زنده بودن و کاربردی بودن انسان شناسی در ایران است و اینکه مرکز شناخت ایران، باید خود ایران باشد و نه هیچ نقطه ای دیگر در جهان. مرکز اسناد فرهنگی تاریخ ایران مدرن و پروژه بزرگ شناخت این تاریخ که در دست دارد و در نمونه جدید سایت جایگاهی ویژه خواهد داشت، شاهدی بر این مدعاست. همکاری پژوهشگران جوان و پیشکسوتان ( که تعداد زیادی از آنها در سال گذشته به عنوان مشاوران ارشد علمی همکاری خود را با ما آغاز کردند) در طول این مدت درسی است برای همه ما که باید قدر زمینه سازی دانش و قرهنگ را که نسل گذشته برایمان فراهم کردند بدانیم و در عین حال نشانه ای از رشدی که نسل جوان ما هر روز از خود نشان می دهد و امیدی که باید به آینده داشت.
وبگاه انسان شناسی و فرهنگ، با بدنه ای از حدود یک صد مدیر در همه زمینه های فرهنگی، امروز نخستین و پربازدید شونده ترین پایگاه اینترنتی فارسی زبان در زمینه تخصصی فرهنگ و علوم انسانی است و در رده بندی آلکسا در حدود ۱۳۰ هزارمین سایت جهان، در ایران در رده سه هزار و بیش از ۱۳۰۰ سایت دیگر بدان لینک داده اند. در شبکه های اجتماعی نظیر فیس بوک و دیگر شبکه ها نیز بدون دخالت ما، صفحاتی به انسان شناسی و فرهنگ اختصاص یافته است.
در طول این هشت سال بیش از دو هزار نفر از دوستان ما در انسان شناسی و فرهنگ با ما همکاری کردند و امروز بیش از هزار نفر از دور نزدیک با ما همکاری مستمر دارند. وبگاه انسان شناسی و فرهنگ هر روز در فصل تعطیلات بین ۵ تا ۷ هزار و در فصل دانشگاهی بین ۷ تا ۱۲ هزار بازدید روزانه دارد و این در حالی است که ما به صورت کاملا مصمم از هر گونه جنجال، چهره سازی، تن دادن به بحث های بیهوده، جنجال آفرینی و … پرهیز کرده و می کنیم و مقالات و نوشته ها با سطوح متفاوتی که گویای سطوح متفاوت نیاز جامعه جدید به برخورداری از دانش و شیوه های متفاوت استفاده از آن است و در آنها اصول صداقت علمی را در حداکثر ممکن رعایت می کنیم. نوشته های انسان شناسی و فرهنگ که با ریتم بیش از پنجاه تا صد صفحه در روز منتشر می شوند، امروز در بسیاری از سایت های معتبر دیگر مورد استفاده و استناد قرار می گیرند. سی درصد از بازدید ها از خارج از ایران (به ویژه آمریکا و سپس اروپای غربی ) از سایت انجام می شود و این بسیار اهمیت دارد که حتی در پهنه هایی که همه امکانات اطلاعات به وفور یافت می شوند، باز هم زبان فارسی می تواند نقشی بسیار پر اهمیت داشته باشد. نکته مهم تر از این امر، همکاری هر چه گسترده تر ایرانیان خارج از کشور با انسان شناسی و فرهنگ است که از کانادا و آمریکا، تا آلمان و فرانسه و انگلستان و ایتالیا و سوئد و ترکیه و کشورهای آسیایی تا استرالیا، وجود دارد و باعث به وجود آمدن یک شبکه جهانی فرهنگی شده است.
هر چند در فرهنگ ما، همواره کسانی هستند که دستاوردها را نفی کنند و همواره به نکات منفی و ضعف ها بپردازند، اما حتی همین خرده گیری ها نیز کمک بزرگی برای بهتر شدن کار ما بوده است و بهر رو به گمان ما، بیلان کار انسان شناسی و فرهنگ بسیار بیشتر از چشم اندازی بوده که ما از روز نخست داشتیم و این را مدیون همکاری داوطلبانه همه دوستانی است که بدون کمترین چشم داشت مالی، با ما کار می کنند. انسان شناسی و فرهنگ هنوز هم یک سایت کاملا مبتنی بر روند آزاد اطلاعات و دسترسی آزاد است و تمام تلاش ما آن است که چنین بماند. اما کمک های کاری، مالی و علمی همه دوستان برای تداوم حیات ما ضرورتی تام دارد.
سال گذشته برنامه «یکشنبه های انسان شناسی» با برگزاری سی و یک جلسه علمی هفتگی و پخش بیش از شصت سخنرانی و فیلم مستند، یکی از نقاط عطف کار ما بود؛ برگزاری بیش از بیست کارگاه در طول سال و اجرای بیش از ده پروژه تحقیقاتی و انتشار چندین کتاب بیلان سال گذشته ما بود. دوره دوم یکشنبه های انسان شناسی فرهنگ از آبان ماه امسال تا پایان خرداد ماه بار دیگر دوستداران انسان شناسی فرهنگ را در حوزه های مختلف، گرد خواهد آورد، در عین حال که از امسال برنامه ای جدید نیز به صورت ماهانه به اجرا در خواهد آمد که جزئیاتش را بزودی به اطلاع خوانندگان می رسانیم.
انسان شناسی و فرهنگ همچون هر سال، ویژه نامه ای را به این مناسبت منتشر خواهد کرد که از همه دوستان و علافمندان، همکارن و خوانندگان دعوت می کنیم نوشته های خود را با محوریت نظرشان درباره تحول و چشم اندازهای مورد انتظارشان از این مجموعه، تا پایان آذر ماه امسال برای ما ارسال کنند. بزودی فراخوانی در این زمینه تیز به دست همه علاقمندان خواهد رسید.
بازهم سپاس بی نهایت ما را برای همه دوستی هایتان و همه انتقادهایتان که در حد توان به آنها عمل می کنیم، بپذیرید. به امید دیدار همه شما در جشن سالگرد.
مدیریت انسان شناسی و فرهنگ