انسان شناسی و فرهنگ

تام استیونسون برگردان عبدالوهاب فخرياسري بلواري طولاني با فروشگاه‌ها و کافه‌هاي گرانقيمت به نام خيابان قامات الدول العربيه، بخش مهندسين در غرب قاهره را دو قسمت مي‌کند. مهندسين، با معيارهاي قاهره، ناحيه‌اي آبرومند و مورد علاقه مصري‌هاي ثروتمند و گردشگران خليج به شمار مي‌رود، اما اگر به قدر کافي به سمت غرب در خيابان قامات الدول العربيه پيش برويد، سرانجام به ديواري مي‌رسيد که در پس آن يکي از فقيرترين محلات مصر قرار دارد. ديواري که مهندسين را از بولاغ اداکرور جدا مي‌سازد، ابتدا براي محافظت از خط آهن به دور آن کشيده شد، اما، ثروتمندان را نيز از مشاهده زاغه‌نشينان تهيدست، که در گستره‌اي وسيع پراکنده‌اند، معاف مي‌کند. براي عبور پياده از بولاغ اداکرور، بايد از پل زنگ‌زده باريکي بالا رفت که، با عبور قطار حامل ذغال سنگ براي نواحي جنوب از زير آن، به لرزه درمي‌آيد. فقيرترين بخش‌هاي زاغه‌نشين در عمق آن قرار دارند، ولي تفاوت حاشيه‌ها نيز...

ناصر فکوهی روز اول سپتامبر 1939 با هجوم آلمان هیتلری به لهستان، جنگ جهانی دوم آغاز شد. شش سال بعد، در دوم سپتامبر 1945 با تسلیم ژاپن این جنگ به پایان رسید. نتیجه مستقیم این درگیری هولناک، چهل میلیون کشته و ده‌ها میلیون آواره و قربانی دیگر بود، اما آنچه به شکل‌گیری و روند تحول و پیامدهای این جنگ مربوط می‌شود بسیار گسترده‌تر و وخیم‌تر است. مهم‌ترین دگرگونی‌های حاصل از این جنگ، فروپاشی امپراتوری‌های استعماری (بریتانیا و فرانسه)، تحکیم نظام‌های دموکراتیک و شکنندگی نظام‌های توتالیتر باقیمانده، گسترشِ ظهور دولت‌های ملی جهان‌سومی و تقسیم جهان میان دو ابرقدرت شوروی و امریکا بود. پس از این جنگ، جهان دورانی تقریبا چهل ساله را آغاز کرد که با فروپاشی شوروی سابق در سال 1990 به پایان رسید. جهان آتی در فرایند جنگ و پیش از پایان آن، ابتدا در کنفرانس تهران (دسامبر 1943) و سپس در کنفرانس یالتا (فوریه 1945) شکل گرفت و...

در باب نظریه «فرانسه اي قدرتمند» ترجمه حوا بختیاری نوشته ي : آقاي ژان دو گلينياستي سفير سابق فرانسه در روسيه ، مدير تحقيقات در انستيتو روابط بين الملل و استراتژيک IRIS ، نويسنده کتاب ديپلماسي در مخاطره « ارزش ها» L’ Iventaire, coll valise diplomatique پاريس ٢٠١٧.   رئيس جمهور آقاي امانوئل ماکرون ، تا حدودي از سمت گيري هاي نو محافظه کارانه در زمينه ي سياست خارجي ، دو رئيس جمهور پيش از خود ، فاصله گرفته . بعد از مبارزه انتخاباتي که به طور بي سابقه اي تحت تاثير مسائل ديپلماتيک قرار گرفته بود اين تغيير آشکار تاکيدي است برويژگي و جايگاه خاص فرانسه که تحت عنوان gaullo-mitterrandisme نام گذاري شده . مدت ها در زمينه سياست خارجي در فرانسه اجماعي وجود داشت. « شناسه هاي » آن صراحت و قاطعيت بودند : گفتگوي شمال – جنوب ( از استعمار زدايي «گليست » و به دنبال آن...

آروون بارلو برگران عاطفه اولیایی دروغ این گونه عادی می شود: ابتدا دروغی سفید / مصلحت آمیز موضوعی را «روشن می کند»، سپس دروغی بزرگ تر که هنوز بخشی کوچک از داستان است. در ادامه، دروغ بزرگ دیگر که نقشی دیگر ایفا می کند: انحراف افکار ازفریب،‌ ویرانگر است . قبول اولین دروغ با بی تفاوتی، ‌صحنه را برای باور به دروغ بزرگتر آماده می سازد. در ماه فوریه، سخنگوی ترامپ، کلی ان کان وی، در باره کشتار بولینگ گرین که هرگز رخ نداده بود صحبت کرد. دستور اجرایی ترامپ در باره مهاجرین در سایه این گزارش دروغ ، پنهان شد. چند هفته بعد، ترامپ شخصا در باره حمله تروریستی در سوئد ،که آن هم هرگز اتفاق نیفتاده بود، استفاده از این تاکتیک را آشکار کرد. این دروغ ها، مانع از بحث آشکار و عمیق در باره دلایل و راه چاره ها ی تروریسم می شوند. و اگر هدف چنین...

ننسی مک لین ـ برگردان عاطفه اولیایی مترجم: هانری ژیرو و چامسکی «فراموشی سازمان یافته» را بلای ایالات متحده می خوانند. عدم آگاهی از تاریخ، آمریکائیان را از موفقیت ترامپ متعجب کرده است. مقاله زیر، دلایل اقتصادی /ایدئولوژک پیروزی ترامپ را یادآوری می کند. ــــــــــــ چارلز کک میلیاردر که منبع «پول سیاه» جبهه راست ایالات متحده است، از دیر باز در جبهه سرمایه داران فراراست موضع گرفته بود. وی تنها دلیل ادامه حیات راست افراطی است. چنان راستی که حتی جیمز مدیسون غیر دمکرات از آن شرمنده می شد. اینان «مردم» را از «مردم سالاری» زدوده اند. به آسانی می توان روند لیبرترین شدن کک را دریافت: سر میز شام پدرش! ولی آن چه کمتر آشکار است، دلیل طرفداری و حمایت مدام وی از این جناح است. بار ها ابراز کرده بود که به دنبال چیزی است و این چیز، معلوم نیست غیر از «فناوری» انقلاب، چیست، و آن را...

سیلوان سیپل برگردان بابک دهقان « ما در مقابل پیام های نفرت، درمقابل صهیونیسم ستیزی که شکل نوین یهودی ستیزیست، به هیچ وجه عقب نشینی نخواهیم کرد». معلوم نیست که با گفتن این کلمات، رئیس جمهورماکرون انتظار داشت که فرصت طلبانه مرحمت بنیامین نتانیاهو را، که برای مراسم بزرگداشت تبعید یهودیان پاریس در ژوئیه ١٩٤٢ دعوت شده بود، بدست آورد ویا اینکه چنین کلماتی نشانه اعتقاد عمیق تری هستند. بهر حال، درهردو مورد، او دراشتباه است. امید به اینکه با تکرار لفاظی نتانیاهو میتوان دل او را بدست آورد، خود فریب دادن است – از باراک اوباما بپرسید که نظرش در این مورد چیست. ازسوی دیگر، وانمود کردن اینکه صهیونیسم ستیزی شکل نوینی از یهودی ستیزیست، اشتباه فجیعی است. چنین ادعائی چندین دهه است که یکی ازمبانی بنیادین هسبره ویا بعبارت دیگر تبلیغات اسرائیلی میباشد. وبه مرورکه اسرائیل هرچه بیشتر درباتلاق تسلط استعماری خلقی دیگر، فلسطینی ها، فرومیرود، ادعای «صهیونیسم...

گفتگو با ناصر فکوهی درباره سخنرانی ترامپ درباره ایران دونالد ترامپ با تائید نکردن پایبندی ایران به برجام و قرار دادن سپاه پاسداران در لیست تحریم های گام های تازه ای را علیه ایران برداشته است. گام هایی که تحلیل های و واکنش‌های مختلفی را در داخل آمریکا، جامعه جهانی و داخل ایران داشته است. عده ای معتقدند که روند جدیدی که ترامپ آغاز کرده است، کلید زدن خروج از برجام است، عده ای دیگر این روند را برای اعمال فشار بیشتر به ایران تفسیر می کنند. تحلیل هایی بسیاری در چند روز گذشته درباره خروج یا ماندن آمریکا در برجام منتشر شده است. این تصمیم پر سر و صدا و جنجالی ترامپ باعث شد در این گفتگو نگاهی متفاوت به این تصمیم رئیس جمهور آمریکا و شخصیت نامتعارف اش بیاندازیم. از چند ماه قبل، ترامپ مرتبا وعده می‌داد که حرفی مهمی دارد، تصمیمی مهم برای ایران در نظر دارد...

    نویسنده: ابوبکر الجامعی برگردان شهباز نخعی تداوم اعتراضات مردمی در شمال شرقی مراکش و مطالبات بهبود وضعیت اجتماعی، شکست برنامه های توسعه اقتصادی و پروژه های زیرساختی در دست اجرا توسط نهاد سلطنت را آشکار ساخته است. به رغم سرکوب، گستردگی تظاهرات، اصلاحاتی جدید در قانون اساسی، بلندپروازانه تر از سال ٢٠١١ را ایجاب می کند. از ماه ها پیش، منطقه «ریف» (در شمال شرقی مراکش) شاهد اعتراضات مردمی مهمی بوده است. این جنبش پس از مرگ محسن فکری در ٢٨ اکتبر ٢٠١٦ در شهر الحصیمه آغاز شد. او ماهی فروشی بود که درحالی که سعی می کرد تعدادی ماهی را که پلیس به خاطر صید غیرقانونی ضبظ کرده بود حفظ کند، کشته شد. از آن پس، به رغم سرکوب شدید و مجازات زندان برای معترضان، تظاهرات پی درپی برگزار می شود. سرسختی جنبش و سطح بسیج نیروی آن راهبرد درپیش گرفته شده توسط دستگاه سلطنت، پس از...

  سلب آزادی مخالفان سیاسی، پیشینه‌ای به قدمت قدرت‌های دولتی دارد و یکی از ابزارهایی بوده که دائما برای اِعمال خشونت سیاسی مورد استفاده قرارمی گرفته است. اما استفاده از این ابزار در دوره‌های باستانی، به دلایل سیاسی، نسبتا محدود بود زیرا مخالفت با قدرت حاکم، عموما پاسخی بسیار شدیدتر از سلب موقت آزادی در پی داشت. این پاسخ می‌توانست مرگ یا سلب دائم آزادی و قرار گرفتن در موقعیت بردگی باشد. برای مثال در دوران هانری هشتم (1509-1547) برای سرکوب بیکاران یعنی روستاییانی که آواره شده بودند و در میان شهرها و روستاها سرگردان بودند، ابتدا مجازات شلاق در نظر گرفته شد و سپس در سال 1547 در نخستین دستگیری هر روستایی، در خارج از محل تولدش، وی به یک سال سرواژ یا رعیتی و وابستگی به زمین ارباب به عنوان برده، در بار دوم به سرواژ مادام العمر و در بار سوم به اعدام محکوم می‌شد. سلب آزادی...

فاطمه صیرفی زبان به عنوان مهمترین ابزار منعکس کننده ارتباط انسان با جهان بیرون از خود است. انسان ها، جهان پیرامون خود را از طریق حواس خود تجربه می کنند و تصویری از آن در ذهن خود ترسیم کرده که به این تصویر "جهان بینی" می گویند. جهان بینی یکی از دغدغه های فلسفی به شمار می رود که نخستین بار در قرن هجدهم، ایمانوئل کانت از آن به عنوان تئوری شناخت نام برده و در قرنهای نوزدهم و بیستم با توسط به گسترش علم و دانش پا به عرصه علوم طبیعی و اجتماعی می نهد. اما ورود این تئوری به دنیای مطالعات زبان شناسی توسط بنیانگذار زبان شناسی تطبیقی و فیلسوف قرن نوزدهم، ویلهلم فون هومبلت انجام گرفت. وی در یافته های خود زبان را فراتر از کلمات و عبارات دانسته و از آن به عنوان ابزاری برای پی بردن به نحوه درک و نوع نگرش انسان از جهان...

  حملات به روحانی از ناحیه چه کسانی انجام می شود؟ پیش از هر چیز باید دو موضوع را روشن کنیم: نخست اینکه منظورمان از «حملات» چیست و از چه بُرهه زمانی سخن می گوییم تا بتوانیم پاسخی نسبتا مناسب به این پرسش بدهیم. به عبارت دیگر باید به این پرسش‌ها پاسخ دهیم آیا حملات سیاسی هستند یا شخصی، با اهداف سودجویانه یا دلسوزانه و... آیا این حملات سازمان یافته هستند یا خود انگیخته، در هر مورد به چه دلایل و با چه سازوکارهایی شکل گرفته‌اند؟ آیا این حملات به یک شخص یا گروه از اشخاص انجام می‌شود و چرا؟ و یا به یک سیاست یا گروهی از سیاست‌ها؟ آیا این حملات تازه شروع شده، یا ریشه در گذشته های دوری ا نزدیک دارد و آیا این حملات ادامه خواهند یافت ، تشدید می شوند و تضعیف و جشم اندازشان در رابطه با انتخابات بعدی در سال 1400 چیست، همانگونه...

ناصر فکوهی  واژه استبداد، مانند گروه بزرگی از واژگان دیگری که در صد سال اخیر در زبان فارسی و به ویژه میان افراد  تحصیلکرده  رایج‌شده‌اند و یا  گاه برای نخستین بار ابداع و  به کار می‌روند، فاقد ریشه‌ها و روابط بین‌متنی و بین‌واژگانی است که در زبان‌های اروپایی  پایه‌های علوم‌سیاسی و ریشه‌دار‌شدن شناخت را استوار می‌کنند. در اینجا نیز ما قصد نداریم وارد تفاوت‌ها و شباهت‌های کاربرد روزمره و مردمی و بسیار بیشتر از آن، کاربرد روشنفکرانه و دانشگاهی این واژه و واژگان مشابهی چون «خودکامگی»، «دیکتاتوری» و... بشویم، هرچند این بحث را مهم می‌دانیم و گمان ما آن است که ابهام و ندانم‌کاری ناشی از شناخت ریشه‌ها و تاریخ این واژگان و یا کاربرد برخی از واژگان کهن (نظیر دولت، ملت، مردم، وطن، عدالت و...) بیرون از چارچوب تاریخی‌شان و تفسیر به‌رای‌کردن از آنها در موقعیت‌های جدید  کاری است به شدت آسیب‌زا. اما بحث ما در اینجا موضوع دیگری...

آلن گرش برگردان بابک دهقان از سال ١٩٩٥ به بعد، قطر سیاست مستقلی را در پیش گرفته است که نمادش شبکه تلویزیونی الجزیره است. اما انقلاب درکشورهای عربی وضدیت عربستان سعودی با آنها شرایط را تغییر داده است. دوحه، زیر فشارریاض، ناچارشده است که محتاطانه عمل کند. پنج سال پیش، در گردهمآئی تلویزیون الجزیره در دوحه، مطرح ترین روزنامه نگاران جهان عرب حضور داشتند. آنها، دراین نشست پراز سروصدای تظاهرات جدید در بحرین، دریمن، درلیبی واولین شایعات در باره قیام سوریه، سرنگونی رئیس جمهوران مصرو تونس، حسنی مبارک وزین العبادین بن علی، را جشن میگرفتند. شبکه عرب گرا، که ازابتدای تاسیسش در ١٩٩٦ لحن تازه ای دررسانه ها وبحث ها در خاورمیانه ابداع کرده بود، بنظر میرسید که در اوج قدرتش باشد. قطر، مرکزاین تلویزیون، به حسرت همسایه قدرتمندش عربستان سعودی، جایگاه ویژه ای در اخبار روزیافته بود. گردهمآئی تلویزیون الجزیره در٢٠١٦ درفضائی افسرده برگذارشد. تعداد مدعوین کاهش یافته بود...

آنتونیو گرامشی برگردان علیرضا نیاززاده نجفی یک تک شماره¬ی جوانان* تا چند روز دیگر با این تیتر تک شماره¬ای بیرون خواهد آمد که از سوی فدراسیون جوانان پیِمونته1 و معطوف به همین جوانان چاپ خواهد شد. می خواهد دعوت و محرکی باشد. رخداد ازآن جوانان است. تاریخ ازآن جوانان است. ولی آن دسته از جوانانی که در فکر وظیفه¬ای اند که زندگی بر هرکسی تحمیل می کند. دغدغه¬ی تجهیز مناسب خود را دارند تا به مناسب¬ترین شکل ممکن، آنطور که با اعتقادات درونی¬شان بهتر پیوند خورد، از پس این وظیفه برآیند. جوانانی در تکاپوی خلق فضایی که در آن انرژی، هوش و فعالیت¬شان اعلاترین اجرای خود را به دست آورد، کامل¬ترین و پرثمرترین نمودش را. جنگ جوانان را درو کرد، بالاخص از زحمات، از نبردها و از خواب¬های خوشِ اتوپیایی جدایشان کرد، ماجرا اینگونه هم تمام نشد چراکه به محرکی برای کنش و عمل تبدیل شده بود. ولی سازمانِ جوانانِ...

ژاک لووک    Jacque Levesque     استاد ممتاز علوم سیاسی در دانشگاه کبک در مونترال کانادا. برگردان:       شهباز نخعی جنگ های ویرانگر درعراق و سوریه، هرروز بیشتر قدرت های خارجی را درگیر می کند.  جنگی که در موصل درگرفته ایالات متحده را نگران نموده و ناگزیر می سازد که رقابت های منطقه ای به ویژه بین ترکیه، ایران و عربستان سعودی را در نظر گیرد  .  ازسوی دیگر، بازپس گیری خونین حلب می تواند تحرک دیپلوماتیکی را که درپی مداخله مستقیم روسیه درکنار رژیم سوریه پدید آمده بود ازبین ببرد. نخستین هدف نظامی روسیه در سوریه، که در سپتامبر ٢٠١٥ آغاز شد، به آسانی به دست آمد.  این هدف جلوگیری از شکست نظامی رژیم سوریه بود که در آن زمان از ماه ها پیش بخش هایی از کشور را ازدست می داد (١).  همچنین، به کارگیری نیروی هوایی روسیه تعیین منطقه پرواز ممنوع در قلمرو روسیه را برای ایالات متحده...

این اثر را می توان توصیفی روشن و تقریبا دقیق درباره حضور فعال سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA) در هالیوود از اواسط دهه 1990 میلادی به بعد دانست.  ترشیا جنکینز ،نویسنده کتاب، در پژوهشی جالب توجه در حوزه ارتباط سیستم های کلان امنیتي آمریکا (در اینجا CIA) با کمپانی های تولید کننده فیلم در صنعت سینمای آمریکا به نقش اساسی این سازمان در بازنمایی تصویری از فعالیت خویش می پردازد. در بخشی از کتاب " نقش سازمان CIA در هالیوود " نویسنده به شکلی مختصر به تاریخچه نقش آفرینی سیاسی، نظامی و امنیتی ایالات متحده در فرایندهای رسانه ای اشاره می کند و آغاز این نقش آفرینی ها را در دهه ی 1930 با تاسیس دفتر رادیویی و تلویزیونی پلیس فدرال آمریکا (FBI)  و تولید فیلم هایی چون ماموران ویژه FBI (1935) و داستان FBI  (1959) و مجموعه تلویزیونی آن سازمان (1965-1974) می داند.  به جز پلیس فدرال آمریکا، وزارت...

نویسنده:        Michael Klare     استاد کالج همپشایر آمرست (ماساچوست).  نویسنده کتاب: «مسابقه برای آنچه از آن غفلت شده.  تلاش جهانی برای آخرین منابع»، نشر متروپولیتن، نیویورک، ٢٠١٢ برگردان:      شهباز نخعی سیاست عمل انجام شده در دریای چین، مانوورهای بزرگ در کریمه و لهستان، استقرار یک سپر ضد موشکی بالیستیک در اروپای شرقی: قدرت های هسته ای زورآزمایی می کنند.  در حلقه رهبران مسکو، پکن و واشنگتن، بازها[ی تندرو] دست بالا را می یابند.  اتحادیه آتلانتیک [ناتو] با استقرار چهار هنگ در نزدیکی مرز روسیه به تنش درحال رشد می افزاید، و این درحالی است که کارشناسان راهبردی غرب فرض یک جنگ علنی را منتفی نمی دانند. درحالی که رقابت انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به اوج رسیده و مسئولان اروپایی عواقب «برکسیت» را بررسی  می کنند، بحث های عمومی درباره امنیت بر مبارزه علیه تروریسم بین المللی متمرکز است.  اما، با آن که این موضوع فضای رسانه ای و سیاسی را...

نوشته: دارون‌عجم‌اوغلو و جیمزای.رابینسون ترجمه: محسن‌میردامادی و محمد‌حسین‌نعیمی پور روان‌سازی و مقابله با متن: سیدعلیرضا بهشتی شیرازی انتشارات: روزنه چاپ یکم: 1392 چاپ چهارم: 1394 تعداد صفحات: 636 چرا ملت‌ها شکست می‌خوردند؟ چرا برخی کشورها توسعه یافتند و برخی درجا زدند و عقب ماندند؟ به طور کلی نظریه‌ی فراگیری اقتصادی و سیاسی ،اساس کتاب اعجم‌اوغلو و رابینسون است. آن‌دو تلاش نموده‌اند تا با بررسی ادوار مختلف گذشته، حال و فراهم آوردن شواهد تجربی و عینی موجود در جوامع انسانی، اعتبار نظری خود را افزایش دهند. نظریه‌پردازان متعددی در شاخه‌های مختلف علوم‌اجتماعی سعی کرده‌اند تا به این سوال پاسخ دهند و راه‌حل خروج از بن‌بست‌هایی که سد راه پیشرفت جوامع هستند را شناسایی کنند. طبیعتا به علت بنیان‌های نظری متفاوت و گسترده‌ای که در علوم‌اجتماعی وجود دارد، نظریه‌های مطرح شده هر کدام جنبه‌ی خاصی از این فرایند را مهم‌تر دانسته و با مبنا قرار دادن آن جنبه، علت اصلی یا علل...

  در حالی که کمتر از دو ماه تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده و کمتر از یک هفته تا اولین مناظره ی انتخاباتی بین دو نامزد زمان باقی مانده، پرسش تازه ای مطرح شده است. آیا مجریان مناظره وظیفه دارند ادعاهای نادرست نامزدها را در حین مناظره تصحیح کنند؟ جیم لارر، یکی از مجریان قدیمی تلوزیون که مناظره های زیادی را نیز اجرا کرده، در این مورد به روزنامه ی پولیتیکو گفته که همیشه اجازه می داده خود نامزدها در مورد نادرستی ادعاهای طرف مقابلشان صحبت کنند. دونالد ترامپ از همان ابتدا سعی کرده تا در عین بهره وری از سیستم حاکم بر کشور، خود را به عنوان منتقد دائمی آن نشان دهد. این کاریست که نامزدهایی قبل از او نیز انجام داده بودند، ولی حالا آقای ترامپ آن را به حداکثر رسانده است. در تمام مدتی که انتخابات درونی جمهوری خواهان در حال برگزاری بود، حتی وقتی...

آنتونيو گرامشي  روشنفکر، نظريّه‌پرداز، سياستمدار و از بنيانگذاران اصلي حزب کمونيست ايتاليا بود که ايده‌هايش تأثير بسيار بر کمونيسم ايتاليايي داشته است. او از آوريل 1924 تا 1926 ميلادي با سمت دبيرکل، رهبري حزب کمونيست ايتاليا را بر عهده داشت و به مقام نماينده در مجلس نمايندگان ايتاليا انتخاب شد. او در عرصه‌ي جامعه‌شناسي سياسي، در قرن بيستم ميلادي، يکي از نظريّه پردازان اصلي و در حوزه‌ي مطالعات فرهنگي يکي از نظريّه‌پردازان مدرنيست است. شناخت اوليّه‌ي گرامشي از مارکسيسم با مطالعه‌ي فلسفه‌ي هگل و فلسفه‌ي کلاسيک آلمان آغاز شد. او در طي سال‌هاي جنگ جهاني اول (18-1914 م) آثار مارکس، انگلس و رزالوگزامبورگ را مطالعه کرد و از ‌آنها تأثير گرفت، ولي مارکس بيشترين تأثير را بر او داشت. او همچنين آثار بنه دِتوکروچه  را دقيق مطالعه کرد و درباره‌ي او گفته است: «همانگونه که فلسفه‌ي هگل مقدّمه‌ي مارکسيسم در قرن 19 ميلادي و يکي از پايه‌هاي قرن جديد بوده،...