فکوهی چیستی حرفه خود را در قلمرو عمومی می‌داند جامعه‌شناس، جامعه‌شناسی و رسالت انتقادی/ پژوهشگر حوزه انسا‌ن‌شناسی در یادداشتی درباره کتاب «دانشگاهی که بود ...» اثر ناصر فکوهی که به همت پژوهشکده مطالعات فرهنگی اجتماعی وزارت علوم منتشر شده است، به نقش دوگانه دانشگاهیان در عرصه دانشگاه و جامعه پرداخته و می‌گوید: فکوهی دانشگاهی است که چیستی حرفه خود را در قلمرو عمومی می‌داند. خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- زهره روحی، پژوهشگر حوزه انسان‌شناسی: ناصر فکوهی، جامعه‌شناس و انسان‌شناس، از جمله معدود دانشگاهیان ایرانی است که در مقام دانشمند اجتماعی، واقف به چیستیِ حرفه خود در قلمرو عمومی است؛ به طوری که بازتاب آن‌ را می‌توان در حضور مداومش در عرصه روشنفکری و رسانه‌ای دید: جایی که کار خود را همواره در گِروی پرسش از موقعیت‌های مبهمِ اجتماعی و بررسی بحران‌هایی می‌بیند که در ایران و جهان می‌گذرد. پرداختن به معضلات ریز و درشتی که گاه از فرط نزدیکی و فشار...

    گروه نویسندگان زیر نظر ناصر فکوهی تعداد صفحات: 516 کتاب انسان‎شناسی فرهنگی شهر تهران در سال 1395 توسط معاونت امور اجتماعی و فرهنگی اداره کل اجتماعی و فرهنگی استان تهران به انتشار رسید. این کتاب در واقع یک مجموعه گردآوری شده در چند تم مرتبط با انسان‎شناسی شهری می‎باشد. فصل نخست این عصر تاریخ تهران است، که البته صرفاً به تاریخ معاصر تهران می‎پردازد. دیگر فصل‎های این اثر به ترتیب: موزه سردرگمی‎های زیست محیطی، تاملاتی فرهنگی در باب زمان پایتخت، شهری که با ساخته‎هایش شناخته شد، تجلی دو قدرت، آنچه به دست می‎آید: آنچه از دست می‎رود؟ شهر هویت‎های چهل تکه، گم شدن در شهر، آسیب‎های پایتخت نیمه‎ساز، قصه‎ها و غصه‎های شهر می‎باشد. همان‎گونه که فکوهی، در مقدمه‎ی اثر می‎نویسد این کتاب بعد از انسان‎شناسی شهری، دومین اثر عمده‎ایی است که در این حوزه به انتشار می‎رسد. او در مقدمه هدف خود را پیش‎برد اندیشه انسان‎شناختی از خلال...

گفتگو با محمد حقیقت سعید نوری محمد حقيقت دانش آموخته ي سينما در فرانسه است او پيش از انقلاب در سينماي آزاد اصفهان فعاليت مي کرد و فيلم مي ساخت. حقيقت از بهمن 1355 به خاطر علاقه اش به سينما تک فرانسه به پاريس رفت و تا امروز که چهل سال از اين سفر مي گذرد در آنجا مانده است. او زحمات زيادي براي معرفي سينماي ايران به فرانسوي ها کشيده است. اولين جشنواره ي فيلم هاي ايراني بعد از انقلاب در پاريس با تلاش او برگزار شد. دستيار سهراب شهيد ثالث در فيلم تعطيلات طولاني لوته آيزنر بوده و فيلم «دو فرشته» ساخت خودش نيز در هفته ي منتقدين جشنواره کن نمايش داشته. وي اخيراً فيلم کوتاه و زيبايي از يک پسربچه ي علاقه مند به سينما در فرانسه ساخته به نام «من، توما دوازده سال دارم»... آنچه مي خوانيد حاصل گفتگوي سعيد نوري فيلمساز با محمد حقيقت درباره...

  یک جست‌وجوی کوچک در حوزه ‌ی انسان ‌شناسی کودک کافی تا دریابیم از نخستین اسامی تاثیرگذار در این زمینه مارگارت مید است که به ویژه با کتاب «بلوغ در ساموآ» شناخته می ‌شود. او در این کتاب با شرح وجوه مختلف زندگی اجتماعی اهالی ساموآ نوعی سفرنامه ‌‌ای از حضور نُه ماهه ‌ی خود در میان این افراد تهیه کرده ‌است؛ چیزی که اهمیت و نزدیکی سفرنامه با متون مردم‌ نگاری را به ما نشان می‌دهد. انتخاب موضوع مید هوشمندانه است، کودکان (به‌ویژه دختران)‌ و شیوه‌های تربیتی در جامعه‌ی ساموآیی. اگر بخواهیم چند ویژگی بارز در کار مید نشان دهیم: کتاب زبانی روایی دارد و سبک روایی شباهت‌ هایی با داستان‌ گویی ایجاد می ‌کند. شخصیت ‌ها، موقعیت ‌ها و رخدادها از عناصر ایجاد این سبک نگارش‌ اند. اما این شیوه‌ ی روایت، بر نکات گزینش شده‌ ای تأکید دارد که همان وجوه اجتماعی زندگی آن‌ هاست. در واقع...

  قوم(Ethnic) واژه قوم یا اتنیک از واژه یونانی اتنوس و اتنیکوس ریشه گرفته که به منای کافرکیش و بی‌دین است. در زبان یونانی واژه یاد شده مضمونی منفی و مطرود داشته است. این واژه از قرن هجدهم به این سو مضمون منفی خود را از دست داده و به واژه‌ای خنثی بدل و هم معنا با مفهوم نژاد به کار گرفته شده است. حتی در ایالات متحده و در آستانه جنگ جهانی یهودیان و ایتالیایی‌ها و سایر اقلیت‌های دیگر در مقابل اکثریت مردم انگلیسی‌تبار، یک قوم خوانده می‌شدند و از آن مقصودی احترام‌آمیز داشتند (هاتچینسون و اسمیت 1966: 3 - 15). واژه قوم معنای ثابتی ندارد و همراه با تحولات دگرگون شده است. در یکی از چاپ‌های فرهنگ انگلیسی آکسفورد که در اواخر قرون گذشته تدوین شده برای واژه قوم معنای کفر یا موهومات کفرآمیز را آورده است. این معنا بتدریج جای خود را به معنای مردم‌شناختی و جامعه‌شناسی...

( بخش سوم: رپرتوار دانش : آموزش نوین ۳ و ۴ ) مترجم:  دانش و فراگیری فصلی از مجموعه مقالات تاریخ عقاید  دانش و فراگیری است. این فصل با  سه قسمت : گذشته ای نه چندان دور، دوران متأخر و آموزش نوین  به بررسی نظرات  متفکرین امر آموزش می پردازد. بخش سوم:  تحت عنوان « رپرتوآر دانش: آموزش نوین» در چهار پاره نگاشته شده است و  این بار آخرین پاره های این بخش  و این فصل ارايه می شود.   برگردان عاطفه اولیایی ۳ ـ  ریاضیات و سواد آموزی - به عنوان آموزگار ریاضیات و علوم، دریافتم  که باسوادی  محدود به جمله سازی نبوده، بلکه درک چگونگی تعامل متن، تصویر و عرف در تولید معناست. ریاضیات دانشجویان را به  چالش می کشد زیرا که اینان جملات عددی را درک نمی کنند، از درک نماد های ریاضی عاجزند. روند را درک می کنند: « آه! بله! این نماد به من می...

مترجم: دانش و فراگیری فصلی از مجموعه مقالات تاریخ عقاید دانش و فراگیری است. این فصل در سه قسمت : گذشته ای نه چندان دور، دوران متأخر و آموزش نوین است به بررسی نظرات متفکرین امر آموزش می پردازد. بخش سوم: تحت عنوان « رپرتوآر دانش: آموزش نوین» در چهار پاره ارايه می شود.  برگردان عاطفه اولیایی   ۱ ـ دفاعیه سقراط سقراط، متفکر یونان باستان( ۳۹۹ ق.م تا ۴۶۹ ق.م) یکی از معتبر ترین فیلسوفان تاریخ بشر به شمار می آید. کوشش هزار ساله بشر در تولید دانش از فضایل وی است. هنر و سوگمایش سقراط نیز در همین است. گفته اند که وی هرگز ننوشت، بلکه به درگیر ساختن دیگران در «گفتگو» هایی به شیوه «دیالکتیک» در مورد رستگاری می پرداخت؛ و شاگردان وی و افلاطون، این گفتگو ها را ثبت می کردند. مردان قدرتمندان آتن همواره به سقراط با دیده شک می نگریستند و بالاخره وی را...

  آندرس لازارو لوپز برگردان فاطمه قدیری   میشل رین گرگوری در کتاب خود به نام چهره‎‎ی بنگاه، رابطه میان فرهنگ‎های کار مردانه و مکانیسم‎های نابرابری در صنایع کامپیوتری و تبلیغات بریتانیا و ایالات متحده را مورد کند و کاو قرار می‎دهد. فصول اصلی کتاب گرگوری برساخت همگنی (یک‌شکلی زنان/مردان)، هم‎جامعه‎پذیری (روابط جنسیتی یکسان)، و دگرجنس‎گرایی اجباری (انتظارات دگرجنس‎گرایانه‎ی مردان) را به عنوان بخشی از فرایند تولید – کار دخیل در خلق یک سرویس یا محصول- کار خلاقه‎ی تخصصی بررسی می‎کنند. متن او نگاهی کلی هم به صنایع کار و هم به این که چگونه شرایط آن‎ صنایع زنان و مردان را به عنوان کارگران متفاوت ارتقاء می‎دهد، ارائه می‎کند. کتاب گرگوری سرشار از نقل قول‎هایی به شکل زیبا روشن‎گر و خسته‎کننده از نابرابری جنسیتی و توصیفات هوشمندانه از ماهیت آناتومیک هر صنعت، یک درهم‎بافت تأثیرگذار از روایات گوناگون و یافته‎های پیمایش فراهم می‎نماید که یک قصه‎ی آماری متکی بر...

  سخنی کوتاه در نشست رونمایی کتاب فیلم مردمنگارانه با عنایت بر دو رهیافت عین گرایی و نگاه سوبژکتیو در فیلم مردمنگاری   نسخه تجدید نظر شدۀ کتاب اتنوگرافیک فیلم (در مبحث انسان شناسی تصویری) نوشته کارل هایدر سی سال پس از چاپ اول انتشار یافت. ترجمه این نسخه جدید این بار با عنوان فیلم مردمنگارانه توسط آقایان مهرداد عربستانی وحمید رضا رفیعی منتشر شد. پیش از این چاپ اول کتاب با نام فیلم مردمنگار ترجمه وانتشار یافته بود. کارل گوستاو هایدر متولد نورث همپتون ماساچوست، پس از لیسانسیه شدن ، سفر یک ساله ای را با بورس مسافرت آکادمیکِ شلدون دانشگاه هاروارد آغاز کرد. و پس از پایان این مسافرت که هایدر به ایران نیز آمد، دوره فوق لیسانس و بعدا دکترای خود را ادامه داد. این نکته نشان می دهد که دانشگاه های معتبر و البته ثروتمند دنیا چگونه برای آینده دانشجویانشان برنامه ریزی دارند. از سال 1318...

"چه هماهنگی بزرگی است هماهنگی میان روح و جسم! بشر دیوانه بود که این دو عامل را از هم جدا کرد. خواست جسم بی روح را رسم کند، رئالیسم به انحطاط و پستی افتاد و وقتی که خواست صورت روح بی جسم را مجسم کند به چیزهای بی معنی و توخالی رسید." اسکار وایلد چکیده: این مقاله به تعریف انسان شناسی و روانپزشکی و محدوده علمی آنها می پردازد و بیشترین تأکید آن بر روی روش های نظام مند این دو رشته و همچنین تحقیقات علمی که در این زمینه انجام شده است،می باشد. عوامل اجتماعی-فرهنگی در یک جامعه که در حوزه انسان شناسی فرهنگی بررسی می شوند، از محیط به فرد رسیده و بر روی سلامت روانی اشخاص به طرق گوناگون تأثیر می گذارد و در هر شخص به گونه ای خاص عمل می کند. یعنی جامعه موجب شکل گیری شخصیتی خاص در هر فرد شده و وی را...

  باشلار، گ. (۱۳۹۶)، بوطیقای فضا، مترجمان: مریم کمالی و محمد شیربچه، تهران: نشر روشنگران و مطالعات زنان این کتاب خودش سراسر نیازمند شعر شناسی است. آنچه باشلار در کتاب میگوید، از کنج خانه ها، از صدفها، از خانهی دوران کودکی، از گوشه ها، قفسه ها، از خانه و از جهان؛ پیش و بیش از هر چیز در خود کتاب است. کتاب دستمان را میگیرد و به تمام فضاها میکشاند با زبان شعر. جدا از همانند پنداری که خواننده با کتاب دارد و با پدیدار شناسی فضاها همراه میشود، خود کتاب تمام آنچیزی است که میگوید. گویا با تمام آن فضاها یکی شدهاست. کتاب همان قفسهها و گنجههاست که خواننده با احتیاط و شگفتی هر بار درش را میگشاید، به درونش میخزد و حس امنیت و سکنا گزیدن در آن دارد. « راز همیشه از مخفیکنندهی چیزها به مخفیکنندهی خود میپردازد. صندوقچه، سیاهچال رازهایش را  با دیگران در میان نهادهاست....

نوشته زهره روحی نقد و بررسی «بدن» در کتاب فضاهای امید، اثر دیوید هاروی، ترجمه علیرضا جباری (آذرنگ) نشر افکار، 1395 دیوید هاروی (1935 ـ )، متفکر بریتانیایی، در سال 2000 میلادی کتابی به نام فضاهای امید (spaces of hope) منتشر کرده که به نوبه خود قابل تأمل و بررسی است. بسیاری با نظریه‌های اجتماعی و مارکسیستی وی در علوم انسانی که سبب شهرتش شده آشنایی دارند، خصوصا در سال‌های اخیر، به واسطه اندیشه حق به شهر (The Right to the City ) ؛ با این حال خوب است بدانیم که وی در بخش‌هایی از کتاب «فضاهای امید»، به مقوله «تن» (بدن)، پرداخته است که خواهی نخواهی به کنجکاوی مخاطبان آثارش دامن می‌زند. در متن حاضر به این مقوله از اندیشه وی در کتاب فضاهای امید،خواهیم پرداخت تا دریابیم در عصر حاضری که اندیشه به بدن، می‌تواند کلیتِ اندیشه فیلسوف و یا جایگاهی مهم در تفکر جامعه‌شناس به حساب آید،...

علی اضغر نامی زاده شهرستان سرخس در استان خراسان رضوی ایران با وسعت 5472 کیلومتر مربع در منتهی الیه شمال شرقی ایران و مجاورت جمهوری ترکمنستان و رود مرزی تجن قرار گرفته است. در سال 2011.م جمعیت این شهرستان 89956 نفر بوده که 37162 نفر آن ساکن شهر سرخس(مرکز این شهرستان) و بقیه ساکن 80 روستا و شهر کوچک مزداوند(با نام تاریخی مزدوران) بوده¬اند. با احداث راه آهن بین المللی مشهد- سرخس – تجن و فعال شدن گمرک مرزی در بیست سال گذشته، سرخس تا حد زیادی از انزوای جغرافیایی گذشته اش بیرون آمده و تبدیل به محور اصلی مبادلات تجاری بین المللی با آسیای مرکزی و افغانستان شده است. پالایشگاه گاز خانگیران، منطقه ویژه اقتصادی سرخس و سد بزرگ دوستی بر روی رودخانه مرزی هریرود -که نقش مهمی در تأمین آب شهر سه میلیون نفری مشهد دارد- از دیگر ویژگی های سرخس است. سرخس دارای تاریخی و تمدنی دیرینه...

داستان دختری که برای دفاع از حق آموزش ایستادگی کرد وتوسط طالبان تیر خورد. فریبا جان نثاری 9 اکتبر2012. ملاله یوسفزی دختری نوجوان به همراه دوستانش در اتوبوس مدرسه نشسته است. در راه به این فکر می کند که در ده سال گذشته چقدر سرزمین اش دچار دگرگونی شده ، به اینکه طالبان چقدر در تلاش اند تا راه آموزش را بر زنان ببندند. یک باره اتوبوس توقف می کند، مردی با ریش بلند بالای اتوبوس می رود. می پرسد کدام یک از شما ملاله اید؟ هیچ کس جواب نمی دهد. بچه ها سکوت می کنند. عده ای از روی ترس به طرف ملاله سر برمی گردانند. مرد ریش بلند اسلحه اش را بالا می برد و بر پیشانی ملاله شلیک می کند. نام این کتاب هست من، ملاله؛ داستان دختری که برای دفاع از آموزش ایستادگی کرد و توسط طالبان تیر خورد. شاید در نگاه اول چنین عنوانی برای...

حسن اکبری بیرق* سنّت و تجدد یا ثابت و متحول (پژوهشی در نوآوری و سنت عرب). آدونیس (علی احمد سعید). ترجمة حبیب‌الله عباسی. تهران،: سخن، 1392. 1054ص. 550000 ریال. سرآغاز اندیشه و ادب مدرن عرب، بسیار بختیار است که در زمان و مکان مناسبی شاهد ظهور شاعر- متفکری به نام علی احمد سعید (آدونیس) بود؛ تا هم با سرودن شعر، زبان عربی را وارد جهان جدید کند و هم بر پایه روش‌های نوین پژوهش، جدال ثابت و متحول را ثبت کند. شخصیت‌هایی از این ‌دست که در دو حوزۀ خلاقیت هنری و تتبّعات فکری و ادبی جایگاهی رفیع داشته باشند، دشواریاب و بل نایاب‌اند. ازآنجاکه زبان عربی میراث‌خوار فرهنگ و تمدن اسلامی بوده و پیشینه‌ای بس فربه دارد که محصول آمیزش افق‌های گونه‌گون است، تحلیل علمیِ فراز و نشیب‌ها و دگرگونی‌های آن در گذر زمان، کاری است کارستان و مستلزم تسلطی ژرف و گسترده بر مرده‌ریگ نیاکان فکری و دینی...

این هیاهو تا کجا،  این بت‌پرستی تا به کی   ندا عابد این واقعیت را که جایگاه و ارزش دکتر پرویز خانلری در عرصه فرهنگ و ادبیات ایران به درستی شناخته نشده است و به ویژه نقش او در تحول شعر معاصر و عبور از قواعد شعر کلاسیک تا رسیدن به شعر امروز نادیده مانده نمی توان کتمان کرد. اگر چه کسان بسیاری بر این عقیدهاند که دکتر خانلری در همان حدی قرار دارد که تا کنون دیده شده. ادیبی متوسط! که اتفاقا به دلیل حضورش در دامنه قدرت رژیم گذشته و به دلیل موقعیت هایی سیاسی و اجتماعی که در اختیارش گذاشته بودند حتی بیشتر از آن چه باید مطرح شده است! و تردیدی نیست که این دسته افراد عموما مخالفان رژیم گذشته اند و به تبع این مخالفت با هر کسی و هر چیزی که بشود به آن رژیم متصل و مرتبط کرد مخالفند و بر همین اساس...

از میان متفکران و نظریه پردازان حوزه سواد، سیلویا اسکریبنر (Sylvia Scribner) و مایکل کول (Michael Cole)روان شناس اولین متفکرانی بودند که بر پایه مشاهده میدانی خود تلاش کردند که مواضع متفکران پیشین خود در خصوص ارتباط سواد کتبی با شناخت و پیامدهای شناختی آن را که عمدتا جنبه نظری داشت (گرنفل و همکاران 2014)، آزموده و به چالش بکشند. به این منظور آن ها مطالعات میدانی گسترده ای را در طی پنج سال (1974-1979) بر روی قبیله وای در لیبری انجام دادند و ما حصل پژوهش آن ها فهم ما را از فرآیندهای سواد برای همیشه متحول کرد و دریچه ای تازه ای به روی نظریات جدید سواد با در نظر گرفتن هم بافت جوامع انسانی گشود. یکی از مهم ترین نظریات تز سواد که فارل آن را به خوبی بیان می کند، این بود: «بازسازی شناخت از طریق خواندن و نوشتن فرآیندهای استدلال برتر را که در تفکر...

کامران مرادی مشخصات کتاب: آیا نقد سکولار است؟ کفر گویی، جراحت و آزادی بیان . (مجموعه مقاله)/ طلال اسد، جودیت باتلر، وندی براون، صبا محمود. ترجمه آلما بهمن پور مشخصات نشر: تهران، نشر نی، 1395. چاپ دوم. شابک. این کتاب از شش مقاله‌ پیوسته از طلال اسد، صبا محمود، جودیت باتلر و وندی براون در رابطه با ماجرای کاریکاتورهای دانمارکی، که در سال‌های 2005 و 2008 منتشر شده است. این مقالات به جایگاه نقد و نسبت آن با دین و امر سکولار می‌پردازند و رابطه‌‌ی میان آزادی بیان و کفر گویی را به چالش می‌کشند. این مقالات با پرداخت به مفاهیمی چون نقد، روشنگری، سکولاریسم و آزادی بیان که در غرب مفاهیمی بدیهی انگاشته می‌شوند به‌نوعی از آن‌ها افسون‌زدایی می‌کنند. به‌نوعی این مقالات را می‌تواند در حوزه‌ی مطالعات پسااستعماری دسته‌بندی نمود. این مقالات برگرفته از همایشی با همین نام در سال 2007 که در دانشگاه برکلی برگزار شد می‌باشد. در...

معصومه علی‌اکبری بهیموت لویاتان را آموزش می‌دهد: تربیت سیاسی در اندیشة هابز. جفری وگان. ترجمة حسین بشیریه. تهران: نشر نی، 1395. 233 ص. 160000 ریال. 1. عنوان کتاب از کجا آمده است؟ جفری ام. وگان، یکی از جدیدترین شارحان فلسفۀ هابز این عنوان طولانی را ظاهراً به این دلیل برگزیده است که چشم‌اندازی کلی باشد بر اندیشه و آثار هابز، به‌خصوص دو اثر مهم او بهیموت و لویاتان. این هر دو نام از «کتاب ایوبِ» عهد عتیق گرفته شده‌اند: «بهیموت که هیولایی در خشکی است، همراه با لویاتان که هیولایی دریایی است، برای نمایش عظمت قدرت خداوند به ایوب ذکر شده‌اند.» (ص 10). بهیموت اولین اثری بود که هابز بعد از ترجمۀ اثر مشهور تاریخ جنگ‌های پلوپونزی، اثر توسیدید نوشت و لویاتان نیز آخرین اثرش بود. حسین بشیریه، مترجم آثار هابز و هابزشناس ایرانی در مقدمۀ ترجمۀ بهیموت ربط این دو اثر را که درواقع تصویر کاملی از اندیشۀ سیاسی...

برگردان عاطفه اولیایی یکم: ارزش افزوده ـ ایزابل گارو به نظر ایرابل گارو، کتاب سرمایه مارکس «وحشتناک ترین موشکی بود که بر فرق بورژوازی فرود آمد.» در این فشرده وی در باره روند تولید ارزش افزوده می نویسد. با عاریه گرفتن از میادین مختلف علمی همچو اقتصاد، جامعه شناسی، فلسفه و سیاست، و در ادامه راه آدام اسمیت [ (۱۷۹۰ ـ ۱۷۲۹) : اقتصاد و فلسفه اسکاتلند]، دیوید ریکاردو ( ۱۷۷۲ـ ۱۷۲۳) اقتصاد دان انگلیسی، جان استوارت میلز ( ۱۸۷۳ ـ ۱۸۰۶) فیلسوف و اقنصاد دان انگلیسی، مارکس، در کتاب سرمایه، به نقد اقتصاد سرمایه داری می پردازد. این مطالعه در باره ساختار اقتصادی جامعه سرمایه جنبه ای عملی نیر برای مارکس دارد. فرای تفسیر دنیا ، هدف مارکس تغییر آن توسط انقلابی اجتماعی و رادیکال است. شاهد تلاقی پژوهش علمی و کنشگری که ویژگی این کتاب ناکامل است ( فقط جلد اول سرمایه توسط شخص مارکس در سال ۱۸۶۷...