انسان شناسی و فرهنگ

انسان شناسی و فرهنگ، صد و سی و نهمین نشست از یکشنبه های انسان شناسی و فرهنگ را با سخنرانی دکتر مقصود فراستخواه (جامعه شناس، پژوهشگر و استاد دانشگاه) درباره «نظام دانشگاه ایرانی و چشم اندازهای آن» و حسین سمیعی (دانشجوی دکتری جامعه شناسی) درباره «میز آینده پژوهشی آموزش عالی: مطالعه موردی درباره یک تجربه ایرانی» برگزار خواهد کرد. همچنین در این نشست فیلم مستند «ابوریحان بیرونی» اثر محمدرضا اصلانی نمایش داده خواهد شد. انسان شناسی و فرهنگ از همه علاقه مندان دعوت می کند که در این نشست حضور یابند زمان: یکشنبه 2 اردیبهشت 97، ساعت 16 الی 19 مکان: تهران،خیابان ولیعصر، خیابان دمشق، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات

  فرهنگ اصطلاحات کلیدی درس نظریه‌های انسان‌شناسی  حمیدرضا آذری نیا فهرست اصطلاحات کلیدی 1. مکان مقدس امر مقدس: امر مقدس مرکز اصلی هستی در نزد انسان دیندار و دال مرکزی زندگی و سرنوشتش است. امر آسمانی‏، امر منزه، امر الهی، ماورایی، متعالی، لاهوت، مینوی اصطلاحات دیگری برای اشاره به این حوزه هستند. رودولف اوتو از اندیشمندان این حوزه در کتاب مفهوم امر قدسی بوسیله مفهوم «مینوی» تجربه معنوی انسان را که توام با خضوع و خوف و خشوع است را تحلیل کرد. او مدعی بود که این تجربه معنوی از یک امر مقدس و واقعیت پیشینی حاصل می شود. دورکیم نیز مفهوم مقدس را بکار گرفت‏، وی مفهوم مقدس را برای چیزهای ممنوعه و چیزهایی که توسط جامعه جدا و متمایز شدند‏ بکار برد‏، وی منشا نیروی تقدیس را جامعه می دانست. در مقابل ماکس شلر قداست (یا لایتنهی) را محدود به تجربه یک چیز محدود نمی دانست ولی از...

پیر سانسو برگردان ناصر فکوهی و زهره دودانگه این امر جهت گیری پژوهش کسانی چون ژرار دو نروال (Gérard de Nerval) و منتقدانی چون ژان ریشر (Jean Richer) را نشان میدهد که در این راه چندان مشکلی برای یافتن رد پای یک ریاضت کشی طولانی را ندارند. هر کشف فلاکت‌باری به غنایی معنوی منتهی می‌شود. ژرار دو نروال در یک شهر و به خصوص در پاریس به دنبال امر تماشایی و بدیع نیست. او احساس بسیار زنده و بانشاطی از موقعیت ناکامل آن شهر دارد و امید زیادی برای رسیدن به یک زندگی بهتر، و این اوست که باید با تحمل رنج خود را بپیراید. واقع گرایی نباید ما را گول بزند. واقع گرایی مرحله ای است که باید از آن گذر کرد. دوزخ، کابارۀ پل نیکه (Paul Nicket) است. و این مواجهه با جنبه‌های نامطبوع و نفرت آور شهر مطابق است با آن چه مرگ پاگشایانه خوانده می‌شود. او...

مارینِت ماتئی / دانیل ورونیک پیش درآمد فرایز، لادو و واین رایش با پژوهش های خود درباره دوزبانگی و مقایسه زبان ها در سال های دهه پنجاه میلادی، راه را برای کار بر روی پژوهش های مربوط به فراگیری زبان خارجی گشودند (سلینکر، 1992). پژوهش های مربوط به فراگیری زبان های دوم/ خارجی به نحوی که از حدود چهل سال پیش تاکنون سازمان یافته است، البته در رد نظریات رفتارگرایانه مربوط به یادگیری شفاهی در حوزه روان شناسی و زبان شناسی ریشه دارد. گزارش مشهور رفتار کلامی بی. اف. اسکینر که در سال 1959 توسط چامسکی ارائه شد، در آن زمان، شاخص معناداری بر این موضوع به دست داد. نخستین سال های دهه 80- 1970 در پژوهش های مربوط به فراگیری زبان خارجی با نوعی گرایش متعادل به سمت چامسکی و وفور "الگوها" مشخص می شود (لارسن- فریمن و لانگ، 1991). مکاتب و جریان هایی که در این یادداشت به...

توضیح تصویر:  سلطان مندو دستور تهیه شیرینی می‌دهد / دوره پیش از گورکانیان، از کتاب نعمتنامه،1490-1510 میلادی، اندازه 31 در 5/21 سانتیمتر، کتابخانه بریتانیا، بخش کتب فارسی، ص 149 در قرن دهم میلادی، شمال و شرق هند مورد حمله سلطان محمود غزنوی و محمد غوری قرار گرفت. از این تاریخ به بعد، حضور و نفوذ مسلمانان و حاکمان مسلمان بر هند آغاز گشت. در دوران استیلای مسلمانان بر هند، چندین سلسله بر هند حکمرانی کردند، از جمله سلسله مملوک‌ سلطان‌ (1192ـ1298)، سلسله خلجی (1290ـ1320)، تقلقیان (1320ـ1414)، سلسله سعیدی (1440ـ1451)، و سلسله لودی (1451ـ1526)، تا نوبت به مغولان مسلمان هند یا(گورکانیان) رسید. سلطنت دهلی در سال 1526 توسط سلطان ظهیرالدین محمد بابر گورگانی با شکست ابراهیم لودی پایان یافت و او پادشاهی گورکانی را بنیان نهاد. در دوره‌ی گورکانی، با اختلاط فرهنگ بومیِ هند و فرهنگ ایرانی‌ـ‌اسلامی، فرهنگ جدیدی سر برآورد. ترکیب این دو فرهنگ بر هنر نیز تأثیرات شگفتی داشت. مکتب...

الکس شاسکویچ برگردان زهرا خلجی پیربلوطی نظام‌های هوش مصنوعی و الگوریتم‌هاییادگیری ماشینی اخیرا زیر بار تند انتقادات قرار گرفتند به خاطر اینکه آن‌ها بسته به اینکه با چه داده‌هایی برنامه ریزی شده اند، می‌توانند سوگیری‌های موجود در جامعه ما را یاد بگیرند و تشدید کنند. امایک گروه از محققان بین رشته‌ای در استنفورد این مشکل را کاملا دگرگون کرده کرده اند و نتیجه تحقیقاتشان در مقاله‌ای که در ۳ آپریل در ژورنال Proceedings of the National Academy of Sciences چاپ شده است. پژوهشگران از درونه گیری واژگان - تکنیک الگوریتمی که روابط و تداعی‌ها بین واژه‌ها را ترسیم می‌کند- بهره می‌گیرند تا تغییرات در کلیشه‌های جنسی و قومی که در طول قرن گذشته در آمریکا اتفاق افتاده را اندازه بگیرد. آن‌ها بانک داده‌های کتاب‌های آمریکایی، روزنامه‌ها و دیگر متون را تحلیل کردند و نگاه کردند که چگونه این تغییرات زبانی با داده‌های جمعیت شناسی آماری واقعی آمریکا و تغییرات بزرگ...

  خواندن خوب است، اما نوشتن از آن هم بهتر است. مردیت ماران برگردان فریبا جان نثاری چرا نویسندگان مینویسند؟ احتمالا این سوال را هر کسی که به علامت مکانیاب روی صفحه کامپیوتر خیره شده و به آن بد و بیراه گفته از خودش پرسیده است. اما آنگاه که نوشتن اثر خوب پیش رود، آن لحظه که نویسنده از فرط آسودگی دستانش را مقابل الهه ی شعر(1) در هوا میچرخاند، با اولین جرعه ای که از فنجان قهوه اش مینوشد تمام ساعات پیشین را فراموش کرده و از خود میپرسد این همه خوش شانسی را من از کجا آورده ام که الان شغلم این است؟ البته روزها و شاید هفته ها و دهه های ملال آوری هم هستند که الهه ی مذکور وظیفه اش را نمیتواند انجام دهد و از آن رو نویسنده را دست به سینه وسط ماسه ها رها کرده و هر کلمه ای که نوشته میشود غلط...

آرمین آمبری برگردان خسرو سینایی تعصّب مذهبی پیامبر‌گونه‌اش که در همه جا به آن افتخار می‌کرد؛ حتی وقتی گروهی از دزدان کُرد در خراسان در وسط زمستان او را غارت کرده بودند؛ رهایش نکرده بود، در حالی که او را کاملا لخت کرده در وسط بیابان در عرض باد سرد، چندین ساعت به امان خدا رها کرده بودند. چنانچه این مبلّغ مذهبی با حرارت خودش می‌گفت به جای آنکه طلب بخشش کند، در حالی که دندان‌هایش از شدت سرما بهم می‌خورد برای کُردهای غارتگر آیاتی از انجیل مقدس را می‌خوانده‌است. معجزه را ببین؛ که غارتگران ارشاد شدند و او را آزاد کردند. به گفته خودش، میان ترکمن‌ها او معجزات غریبی داشته است. یک بار او را در عوض یک شلوار  کهنه فروختند و یک بار دیگر او را با یک الاغ شل عوض کردند، اما همیشه قادر بوده اربابانش را ارشاد کند: (تکرار می‌کنم، همه اینها بدون آنکه  او به...

داریوش شایگان، فیلسوف و نویسنده و شخصیت ارزشمند و پرکاری بود که هرچند از ابتدا به دلایل گوناگون میان دو فرهنگ‌ ایرانی و فرانسوی جای داشت و شرایط از نخستین تا واپسین روزهای زندگی برای وی فراهم بود که گذاری قطعی و همیشگی از زبان فارسی به زبان فرانسه و فرهنگ غرب بکند اما از همان سال های اولیه تحصیل با گزینش هند به مثابه موضوع کار و با انتشار "آسیا در برابر غرب" در آستانه انقلاب، انتخاب خود را به سوی ایران و شرق انجام داد. این انتخاب البته در دهه ۱۹۸۰ با انتشار چندین کتاب، تردیدهایی را در برابر خود گذاشت که به نکات ضعف درونی شرق در برابر غرب در دیدگاه شایگان مربوط می شد . با وجود این از دهه ۱۹۹۰ تا هنگام مرگ شایگان حضوری پررنگ و موثر و دلگرم کننده در ایران داشت که از یک سو در آن تلاش برای بازیابی سنت کلاسیک...

فاطمه آقامیری نوزادی گریه می‌کند و بلافاصله مادر برای آرام ساختنش او را در آغوش می‌گیرد و آرام می‌کند. کودکی بیمار می‌شود و تب می‌کند و مادر تا صبح بر بالینش می‌نشیند و او را پاشویه می‌کند. پسربچه‌ای بستنی از دستش می‌افتد و شروع به لج‌کردن می‌کند و مادر، بلافاصله، بستنی خودش را به او می‌بخشد و مادری هم مشق‌های ننوشته دختر‌بچه اش را می‌نویسد. تقریبا می‌توان گفت کسی نیست که از این نوع رفتارها در زندگیش ندیده باشد. رفتاری که مادران‌، البته با میزان‌های متفاوت، در حمایت و حفاظت از فرزندان خود (در هر سنی که باشند) از خود نشان می‌دهند. به نظر می‌رسد می‌توانیم این نوع رفتار را، مراقبت بنامیم. مراقبت حسی قوی در مادران است که از زمانی که نطفه در آنها شکل می‌گیرد شروع می‌شود و شاید تا آخر عمر ادامه یابد. و این حس زنانه، دست‌مایه‌ای شد برای بعضی از فمینیست‌هایی که در حوزه اخلاق...

امکه (۱) «کسی که باری در اختیار من افتاد دنیا نیز برایش چاره نیست. در اعماق تاریکی محض است بدون طلوع خورشید و غروب آن، ظاهری بسیار آراسته ... و اما خود، مغاک است و صاحب هیچ گوهری» گوته: نگرانی ـ فاوست ۲ «کسی که باری در اختیار من افتاد/ دنیا نیز برایش چاره نیست.» شخصیت اصلی دغدغه در فاوست ( نوشته گوته) با چنین سخنانی ظاهر می شود. نیم شب است و چهار پیرزن: گرسنگی، فقر،گناه و نگرانی، به شکار فاوست آمده اند که در کاخش پیر می شود، کاخی با درهای بسته. در این میان فقط نگرانی موفق به گذر از سوراخ کلید می شود. با آگاهی از حضورش، فاوست به دفاع از خود می پردازد: «کافی است! نمی توانی چینن به من دست یابی. به مهملاتت گوش نخواهم داد./ چرا فرزانه ترین انسان را سرگشته می کنی؟» فاوست کاملا از قدرت نگرانی آگاه است: آن که روز...

داوید لوبروتون، برگردان ناصر فکوهی و فاطمه سیارپور تأثیر این داده‌‌ها براحساس درد به بهترین شکلی در چیزی که پزشکی بدان نام اثر پلاسبو، را می‌‌دهد، مشهود است (بشر، 1959؛ لوموآن 1988). پلاسبو در حدود 35% از بیماران که از درد رنج می‌‌برند به کاهش درد منجر می‌‌شود. در حالی که مورفین در 75% از آن‌ها مؤثر است. در رویکردی عمومی نیز مطالعاتی که با روش دو مجهولی به انجام رسیده‌اند نشان می‌‌دهند که پلاسبو در مقایسه با سایر داروها دارای کارایی 50 درصدی است. در این زمینه انتظاراتی که درمانگران دارند به همان اندازه اهمیت دارد که انتظارات بیمار. به عبارتی هرگونه دخالت درمان‌گرانه به صورت بالقوه به رویکردهایی بستگی دارد که نسبت به آن وجود دارد. شیوه‌ای که در درمان انجام می‌‌گیرد به نوبه خود بر تأثیرگذاری روش‌‌های به کار برده مؤثر است. البته کاهش درد به وسیله پلاسبو نافی شدت و واقعیت دردی نیست که بیمار تحمل...

  پس از فاجعه پارک لند، نسل جوان برای ایجاد تغییرات معنا دار در قوانین تملک و حمل اسلحه، به پا خاست. فلج سیاسی پیشروان در برخورد به موضوع اسلحه آشکار است... پس از هر قتل عام در مدارس،روند معمولی تکرار می شود: نامه به سردبیر، کمک مالی به گروه های کنشگر در زمینه کنترل فروش/تملک اسلحه،قول سیاستمدارن به جنگ با این موج خشونت،... اما به غیر از فعالیت معدود کنشگران متعهد، حرکت چندان دیگری مشهود نیست. راهپیمایی میلیونی مادران، آخرین بسیج همگانی در سال ۲۰۰۰ بود. اکثریت آمریکائیان موافق قوانین کنترل خرید و فروش اسلحه هستد، اما شور و شوق، از آن منابع مالی و کنگره و در اردوی انجمن ملی سلاح ( ان آر ای) است. دانش آموزان دبیرستان مرجوری استونمن دوگلاس در پارک لند فلوریدا زیر بار این روند همیشگی نرفتند. کسانی که از حمله وحشیانه نیکولاس کروز که جان ۱۷ نفر را گرفت و بیش از...

مقدمه: نظام منصب داری یا واجد روا برای اولین بار در زمان جلال الدین اکبر شاه گورگانی سومین پادشاه سلسله گورکانی هند به شکلی منظم و هدفمند پایه گذاری شد و بنا برگفته برخی محققین هندی و انگلیسی این سیستم از سیستم ادرای ایران در زمان غزنویان,سلجوقیان و در نهایت صفویان گرفته و به قول برخی دیگر این سیستم از ابداعات چنگیز خان مغول بوده است,در این نظام ادرای به شخصی که دارای مقامی در دربار یا ارتش بود (منصب دار)گفته شده و این شغل (منصب داری ) نامیده می شد .هر منصب دار بنا بر رتبه و پایه خود دارای حقوقی ماهانه بود وتعداد مشخصی افراد زیر دست داشت که به او در وظایفش کمک می کردند.لازم به ذکر است که این نظام قانومند ادرای –سیاسی در زمان ظهیرالدین بابر و همایون اولین ودومین پادشاه سلسله گورکانیان هند نیز رایج بود اما در دوره اکبر به شکلی کاملا قانونی...

احمد جلالى فراهانى از رياضى لذت بردم.نه به زور تركه و كتك. كه به صبر و حوصله مردى ۷۸ ساله كه براى تو از اعداد چنان می‌گوید كه شیفته‌شان می‌شوی. «پرويز شهريارى» از اعماق فقر برخاسته و بر قله علم نشسته است. آن هم علمى كه همه از آن گريزانيم: رياضى.......... متولد ۱۳۰۵ «دولت‌خانه» كرمان ۱۳۲۱ آغاز تحصيل در دانشسراى مقدماتى كرمان. ۱۳۲۵ عضويت درهيأت تحريريه روزنامه «قيام ايران» . اين عضويت تا سال ۱۳۲۷ ادامه داشت. ۱۳۲۶ آغاز تدريس در آموزشگاه‌ها و نيز دبیرستان‌ها. يك ماه براى تأمين هزینه‌های زندگى به كار در راه‌آهن پرداخت. همچنين در انتشار ماهنامه «انديشه ما» شركت جست و دوازده شماره از آن منتشر گرديد. ۱۳۲۷ نخستين كتابش را نوشت «جنبش مزدك و مزدكيان» ۱۳۲۸ دو بار به زندان افتاد. یک‌بار براى مدت ۳ ماه و دومين بار به مدت سه سال ۱۳۳۲ اخذ مدرك ليسانس در رشته رياضى دانشكده علوم و دانشسرای عالى...

می‌خواستیم ناهار بخوریم. اما ساعت حدود چهار بعدازظهر بود و بنابراین پیدا کردن رستورانی که باز باشد کمی دشوار. یکی دو تا هم که باز بودند، غذای‌شان آماده نبود. وندان که پیش از این چند باری به اولان باتور سفر کرده بود، می‌گفت رستورانهای ارزان می‌شناسد. اما وقتی دنبالش راه افتادم فهمیدم که نه رستورانی می‌شناسد و نه می‌تواند با مردمان مغول ارتباط برقرار کند. از یک جوان خوش‌پوش مغول پرسیدم رستوران در نزدیکی میدان کجاست؟ انگلیسی می‌دانست و راه افتاد همراه‌مان تا نشان‌مان بدهد. همان اول کار پرسید جایی می‌خواهی نشانت بدهم که خانم برای سرویس دادن هم باشد؟ گفتم نه. در سفر به کشورهای دیگر، خیلی اوقات چنین پیشنهادهایی می‌تواند شما را به دام گروهی بیندازد که به سادگی دار و ندارتان را می‌گیرند و بعد هم معلوم نیست به آسانی بتوانید از دست‌شان خلاص شوید. خلاصه رستورانی در همان نزدیکی نشان‌مان داد. اما پیش از اینکه از...

سال بیست و دوم. شمارة 11 و 12. بهمن و اسفند 1396 نخستین مطلب این شماره، نامه‌ای از پرویز دوائی است با عنوان «آفتاب برفی». سپس داستان کوتاه «شکستنِ پیگی» از اتگار کرت، ترجمة پرتو شریعتمداری آمده است. به مناسبت انتشار مجموعه مقالات خلیل ملکی، سه یادداشت درج شده است: «دربارة مجموعه مقالات خلیل ملکی»/ کاوه بیات؛ «اوراقی زرد شده اما فروزنده از گذشتة نگذشته»؛ «مقالات ملکی در واپسین ماه‌های دولت ملّی»/ مجید رهبانی. «رفیق توفیق: نمونه‌ای شیوا از نثر اداری و سیاسی دورة صفویه» از علی قیصری در ادامه آمده است که به بررسی کتاب رفیق توفیق/ تصحیح رسول جعفریان اختصاص دارد. «سیمای ادوارد براون» از مرتضی هاشمی‌پور نقدی است بر کتاب ادوارد براون و ایران/ حسن جوادی. «گم‌گشته در زمان» عنوان نقد کاوه بیات است بر کتاب در اعماق زمان: زندگی‌نامة سیاسی فیروزمیرزا فیروز (نصرت‌الدوله)/ الهام ملک‌زاده. حمید نامجو در مقالة «روایتی مستند از برپاداشتن جهنم» کتاب انور...

ربکا اشتاین برگردان فریبا جان‌نثاری  در قسمت قبلی گفته شد که مذهب نظامی از باور‌ها و رفتارهاست که به رابطه‌ی بین انسان‌ها و نیروهای ماوراءطبیعیه‌ مقدس می‌پردازد. در ارتباطی که فرد با جهان ماوراءطبیعیه‌ برقرار می‌کند دچار تجربه‌های ذهنی‌ می‌شود که با تجربه‌های عادی روزمره متفاوت اند. به این تجربه‌ها هشیاری برتر می‌گویند. تجربه‌ی دینی برای هر کس متفاوت است و در دو سطح احساسی و روانی نمود پیدا می‌کند. از احساس ترس و اضطراب گرفته تا احساس خوشبختی و تجربه‌ای که در آن فرد به نیرویی ماورایی مثل یک روح یا خدا نزدیک می‌شود. بخش مهمی از امور مذهبی را این تجارب و احساسات تشکیل می‌دهند. به بیان ساده‌تر هشیاری برتر به هر حالت ذهنی اطلاق می‌شود که از نظر شخص با حالات عادی او متفاوت باشد. برای مثال می‌توان رویاپردازی‌های‌ روزانه و احساسی که فرد بعد مصرف زیاد الکل دارد را برشمرد. در این حالت فرد در حالتی...

ساره دستاران اين جمله بخشى از كتاب پيامبر و ديوانه، نوشته جبران خليل جبران ترجمه نجف دريابندرى است. دريابندرى از مهم‌ترین چهره‌های ترجمه در ايران محسوب می‌شود. اى مردمان ارفالس ، شما می‌توانید دهل را در پلاس بپيچيد و سیم‌های ساز را باز كنيد، اما كيست كه بتواند چكاوك را از خواندن بازدارد؟.............. مترجم و منتقد متولد اول شهريور ۱۳۰۸ بنابر گزارش کانال تلگرام بی‌بی‌سی فارسی؛ نجف دریابندری، نویسنده کتاب مستطاب آشپزی، از سیر تا پیاز ثبت ملی شد. این نویسنده و مترجم نامدار، به‌عنوان "گنجینه زنده بشری در میراث خوراک" در فهرست حاملان میراث ناملموس ثبت شد. دریابندری به مناسبت ترجمه آثار ادبی آمریکایی موفق به دریافت جایزه تورنتون وایلدر از دانشگاه کلمبیا گردیده است. وی همچنین همسر مرحومه فهیمه راستکار، هنرپیشه و دوبلور باسابقه تلویزیون، سینما و تئاتر است ترجمه‌ها : وداع با اسلحه (ارنست همينگوى ) ، بیگانه‌ای در دهكده (مارك توين) تاريخ فلسفه غرب (برتراند راسل)،...

محمد چاوشی درمان و شفا  مقایسه مفاهیم مورد استفاده در پزشکی مدرن با مفاهیم متناظری که در پزشکی های مردمی و یا در انسان شناسی پزشکی بکار می روند درک ما را نسبت به نگاهها و گفتمانهای مختلف در زمینه پزشکی عمیق تر می گرداند. در این راستا در مقایسه دو مفهوم درمان و شفا همان نسبتی برقرار است که بین سلامت1 و بهبود2 و همچنین بین بیماری3 و ناخوشی4 در نظر گرفته می شود. همانگونه که در مفاهیم سلامت و بیماری از نگاه زیست پزشکی با موقعیت های فردی یا گروهی تحت عنوان بیماری بعنوان وضعیت های غیرطبیعی، غیر استاندارد و خارج از موقعیت برسمیت شناخته شده سلامت، بصورت ابژکتیو، ایزوله ، آزمایشگاهی و دور از زمینه برخورد می شود. در مفهوم درمان نیز با همین نگاه تاکید بر نتایج ابژکتیو و قابل تشخیص از سوی پزشک است که بدنبال مداخله او در این موقعیت با هدف جایگزین کردن...