هدی بصیری مقدمه: انسان شناسی زبان شناختی حوزه ای میان رشته ای است و رسم مردم شناسان در این رشته همواره بر این بوده است که از قواعد شناختی زبان در بررسی فرهنگ استفاده کنند. حوزه ای کلان که کلید راهنمای آن استفاده از هر جزئی جهت رسیدن به دستور شناختی زیرین و نهانی فرهنگ است. انسان شناسی زبان شناختی برخلاف زبان شناسی محض فراتر از قواعد گفتاری و چینشی زبان بر آمده تا به حوزه ای دست یابد که معنا نامیده می شود. درقدم بعدی معنا را به فرآیندی مرتبط می سازد که آن را قواعد فرهنگی می نامیم.سطحی که در دوره های اولیه مطالعات زبان شناختی حذر گونه با آن برخورد می شده.در سالهای نیمه ی اول قرن 20 برخورد با زبان ایستا بوده و به سطح فرم و شکل کفایت توصیفی وجود داشته.کفایتی که به جنبه های عینی و ملموس زبان توجه می کرده و رویکرد رفتار...

اصطلاح «آنتروپولوژی» ترکیبی از دو واژه یونانی «آنتروپوس» به معنای «انسان» و «لوگوس» به معنای «دانش» یا «شناخت» ست و در مجموع به معنای «مطالعه و شناخت انسان» میباشد. کتاب حاضر تاریخ سیر تحول اندیشه های انسان شناختی، یا به سخنی دیگر تاریخ تحول دیدگاهها و نظریه ها در رشته انسان شناسی را در دو مسیر زمانی و جغرافیایی نشان می دهد. نویسندگان کوشیده اند تا رویکردی تحلیلی به روند شکل گیری و رشد و تحول پیشرفت تاریخچه مردم شناسی و انسان شناسی از آغاز تا امروز داشته باشند. اریکسن و نیلسن خاستگاه این دانش و چگونگی پیدایی و برآمدن تفکر مردم‌شناختی و انسان‌شناختی و روند حرکت و تطور و پیشرفت مباحث گوناگون این حوزه علمی را در جوامع اروپایی بویژه انگلیس، فرانسه و آلمان، و جامعه آمریکا تعیین و تبیین کرده اند. این اثر به تاریخ کامل انسان شناسی اجتماعی و فرهنگی می پردازد و چشم اندازی جامع و...

آنچه پیش رو دارید، حاصل گفتگوی دوستانه نزدیک به دو سال پیش است که اکنون مورد بازنگری قرار گرفته و چون به نظر می‌رسد که برای معرفی این حوزه‌ی مطالعاتی، یعنی مطالعات مرگ، حرف‌هایی برای گفتن وجود داشته است، امروز منتشر می‌شود تا مخاطبان و علاقه‌مندان نیز در این تجربه‌ی گفتگویی سهیم شوند.  این گفتگو از سوی فاطمه‌سیارپور دانش‌آموخته‌ی انسان‌شناسی و مدیر سایت انسان‌شناسی و فرهنگ با هاجر قربانی دانش‌آموخته‌ی پژوهش هنر و پژوهشگر مطالعات مرگ انجام شده است. _خانم قربانی چی شد که به موضوع مرگ علاقمند شدید؟ +  خانم سیارپور عزیز این سوالی است که بارها از سوی دوستان و مخاطبانِ موضوعِ مطالعه‌ی من  تکرار شده و پاسخِ به آن روز به روز برایم سخت‌تر و سخت‌تر می‌شود. به خصوص زمانی که  به عنوانِ یک پژوهشگرِ در حالِ یادگیری به موضوعت تسلطِ نسبی و گاه بیشتر پیدا می‌کنی. در نتیجه آنچه که در ابتدای پرداختنِ به این موضوع...

مقدمه: طلاق عاطفی، از مسائلی است که امروز به عنوان یک مفهوم بدیهی در تحلیل روابط همسران مد نظر قرار می گیرد. محققان، شیوه ی تربیتی نادرست، نارضایتی از خانواده های والدین و حتی دخالت آنان و در تحقیق دیگری، استفاده شوهر از ماهواره، پایبندی به دین، اعتیاد و مصرف الکل توسط شوهر را در بروز این شرایط موثر دانسته اند. فرایند شکل گیری طلاق عاطفی به صورت عدم تأمین متقابل نیازها، عدم شناخت، همدلی و همراهی به ویژه در دوران بارداری، برداشت های نادرست از رفتار و گفتار و مهم تر ازهمه، تصورهای متفاوت از الگوی همسرداری بیان می شود. اما واقعیت این است که چنین مفهومی از زمان به کار گیری آن، نیازمند تطبیق آن با معرفت پیشین خانواده ی ایرانی است. محققان متوجه تفاوت نگرش زنان و مردان دچار این وضعیت نسبت به شیوه های ابراز صمیمیت شده اند. آقا و خانم اسمیت در فیلم "آقا و...

  پیر بوردیو برگردان ناصر فکوهی ما باید میان دو مفهوم از دولت تمیز قائل شویم: یکی دولت به مثابه حکومت، خدمات عمومی، قوای عمومی؛ و دیگری، دولت به معنای مجموعه کسانی که این دولت زیر سلطه خود دارد. و میان این دو، باید از لحاظ درجه تمایز قائل شد. موریس هالبواکس از «کانون ارزش‌های فرهنگی» صحبت می‌کند که مردم کمابیش با آن فاصله دارند(1): ما می‌توانیم از مفهوم «کانون ارزش‌های دولتی» هم صحبت کنیم و یک شاخص نسبتا ساده از یک سلسله‌مراتب خطی بسازیم که فاصله‌ها تا کانون ارزش‌های دولتی را تعیین کند؛ مثلا براساس ظرفیتی که افراد برای دخالت کردن [در امور عمومی دارند] برای نمونه در باطل کردن جریمه‌ها و غیره، این فاصله‌ها را اندازه بگیریم. ما می‌توانیم یک شاخص انباشت‌شده هم داشته باشیم که کمابیش قابل اعتماد باشد: برای نمونه براساس نزدیکی نسبی به ماموران اجتماعی مختلف به نسبت این مرکز منابع ِ دولتی. همین‌طور می‌توانیم...

  زیست قوم شناسی   تالیف ا. ن. آندرسن، دبورا م. پیرسال،‌ یوجین س. هان،‌ نانسی ج. ترنر- 2011   ترجمه منیژه مقصودی (دانشیار دانشگاه تهران) ‌ هما حاجی علی محمدی (پژوهشگر ارشد مردمشناسی پژوهشکدۀ مردم‌شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری) امیر غریب عشقی ‌‌(عضو هیأت علمی سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی) بابک غلامین (عضو هیأت علمی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی)   پیشگفتار متن حاضر ترجمه‌ای از نسخۀ انگلیسی کتابی با عنوان Ethnobiology (زیست‌‌قوم‌شناسی) است که در سال 2011 در نیوجرسی و همزمان در کانادا به چاپ رسیده است‌. این کتاب توسط اساتید دپارتمان‌‌های انسان‌شناسی و محیط‌زیست دانشگاه‌های غرب از جمله آمریکا و کانادا تالیف شده است؛ اساتیدی نظیر: دکتر آندرسن از دانشگاه کالیفرنیا، دکتر پیرسال از دانشگاه میسوری در ایالت کلمبیا، دکتر هون از دانشگاه واشنگتن و دکتر ترنر از دانشگاه ویکتوریا و دپارتمان محیط‌زیست در فراهم‌آوردن آن نقش داشته‌اند‌. کتاب پیش‌رو، دارای بیست‌و‌دو فصل است...

محمدصادق کُلبادی نسیم بیداری 1 - نخبه کیست و آیا هر آن کسی که در فضای سیاسی جامعه محبوبیت داشته باشد یا تاثیر گذار باشد و یا در مقابل جریان سیاسی حاکم قرار بگیرد را می‌شود نخبه سیاسی نامید و حذف آن توسط جریان حاکم را نخبه کشی نام نهاد؟ نخبه یکی از واژگانی است که از لحاظ ریشه‌شناسی در  زبان‌های اروپایی و فارسی و عربی بیشترین هم‌پوشانی را نشان می‌دهد و البته  تفاوت‌های ظریفی هم بین این ریشه ها وجود دارد که از دوران باستان تا امروز می‌توان با آنها برخورد و این تفاوت‌ها خود گویای تحول معنایی آن هستند. در فارسی و عربی واژه نخبه را  برای elite معادل گرفته‌اند که از ریشه electus لاتین می‌آید یعنی «انتخاب شده»  که امروز هنوز در زبان‌های انگلیسی و فرانسه ما از آن واژه های «منتخب» یا «نماینده» (elected /élu) و «انتخابات» (election / éléction) را داریم. و همانطور که می‌بینیم...

مفهوم دنیاهای تخیلی (imagined worlds) که بخشی از نظریه‌ی آپادورای در باب جهانی‌شدن را می‌سازد، در کنار مفاهیم دیگری همچون جریان‌ها (flows) و منظرها (scapes)، در حکم ابزاری است برای توصیف دنیای جهانی‌شده‌ی امروز که هرچند نمی‌توان آن را فارغ از دیگر مفاهیم مورد استفاده آپادورای فهمید، با این حال، این مفهوم تاریخ ویژه و مجزایی از دیگر مفاهیم مورد استفاده آپادورای دارد، که ریشه‌یابی آن به فهم بهتر آن کمک می‌کند. همان‌گونه که آپادورای در مقاله «گسست و تفاوت در اقتصاد فرهنگی جهانی» اشاره می‌کند، مفهوم دنیاهای تخیلی وام‌گرفته از بندیکت اندرسونِ انسان‌شناس است که نخستین بار در سال 1983 در کتاب «اجتماع‌های تخیلی: تأملاتی در آغاز و گسترش ملی‌گرایی» مطرح شد. اندرسون که در پی تبیین چگونگی برآمدن ملی‌گرایی و حضور آن در جوامع غیراروپایی بود، با توسل به مفهوم «جماعت‌های تخیلی» (imagined communities) ماهیت ‌ملی‌گرایی در دنیای مدرن را بررسی می‌کند. طرح این مفهوم، ارائه‌ی نظریه‌ای بدیل...

  کتاب «جنسیت در آرای اخلاقی» از قرن سوم پیش از اسلام تا قرن چهارم هجری؛ گزیده ای از رساله دکتری خانم فاطمه صادقی است که در سال 1383 و در دانشگاه تربیت مدرس مورد دفاع قرار گرفته است. این کتاب حدود یک دهه بعد توسط نشر نگاه معاصر در 405 صفحه منتشر شده و دربردارنده این پرسش محوری است: جنسیت در شکل گیری نظامهای اخلاقی از سه قرن پیش از اسلام تا قرن چهارم هجری که مصادف است با ایران ساسانی تا شکل گیری مکاتب فقهی چه نقشی ایفا کرده و تلقی از آن چگونه بوده است؟ پرسش این پژوهش، گستره زمانی هفت قرن در دو مقطع مهم از تاریخ ایران یعنی تاریخ باستان و سده های نخستین دوره اسلامی را مدنظر قرار داده و کلیه آراء، نظرات، متون، مسائل حقوقی و فقهی درباره جنسیت را در این بازه زمانی، مورد بررسی و مداقه قرار داده است. کتاب در...

پیر بوردیو برگردان ناصر فکوهی از من یک ماخذ‌شناسی خواسته شده است. من در میان کارهای خودم برای طراحی یادداشت‌های اولیه این تحلیل‌ها، می توانم به کتاب «طرحی از نظریه کنش» اشاره کنم که در سال 1973 انتشارات «دروز» آن را به چاپ رساند. این کتاب را من در واقع در سال‌های 1962- 1963 نوشته بودم، یعنی در دوره‌ای که هیچ کسی از چنین چیزهایی صحبت نمی‌کرد: همه کاملا در مفهوم ساختار و ساختارگرایی غرق شده بودند. بعد از آن، کتاب «حس عملی» بود که انتشارات «مینویی» در سال 1980 منتشر کرد. در آن کتاب من یک نظریه قابلیت‌گرا (موقعیت‌گرا) کنش، یک نظریه عملکرد را به مثابه عملکرد بسط داده بودم؛ یک نظریه نظریه را به مثابه [نظریه‌ای که] عملکرد نیست(این حرف‌هایم شاید به نوعی همان‌گویانه به نظر برسد اما اهمیت دارد). و بالاخره می‌توانم به «تاملات پاسکالی» اشاره کنم که انتشارات «سوی» همین اواخر [1997] منتشر کرده است و...

پدیده گردشگری را عموما ‌از نگاه اقتصادی، معطوف به طبقه متوسط و شرایط رفاه و فرصت‌های فراغتی کافی می‌دانند. اما در ورای همه اینها می‌توان گفت گردشگری ناشی از ذهنیتی است که در آن، ‌تجربه جهان یا پدیده‌ای متفاوت به یک اولویت برای فرد تبدیل می‌شود. شاید در موارد فردی، بتوان این انگیزه را به خود شخص و ذهنیت او ارجاع داد، ‌اما گردشگری در جایگاه یک امر همگانی و عمومی را می‌توان به مثابه یک پدیده اجتماعی تام در نظر گرفت. به عبارت دیگر مجموعه‌ای از عوامل فرهنگی،‌ اقتصادی، روانشناختی و سیاسی هستند که انگیزش‌های اولیه و کم و کیف تجربه سفر و در نهایت پیامدهای محتمل و ممکن آن را در گردشگران ایجاد می‌کند. انگیزه عمومی تجربه جهان‌های اجتماعی و فرهنگیِ دیگر (این تجربه می‌تواند معطوف به جهان‌های طبیعی جدید نیز باشد) در شرایطی ظهور و بروز پیدا می‌کند که جامعه نه تنها به یک ثبات اقتصادی و...

در میانه دهه 1960 اروپا و آمریکا شاهد تحولی گسترده‌ای در زمینه حضور اجتماعی زنان بودند. آمریکا در این زمان فرایندی را تجربه می‌کرد که «انقلاب جنسی»(sexual revolution) نامیده می‌شد. افزون بر این دختران تحصیلکرده دیگر به سختی  به قول بتی فریدن (Betty Friedan) می‌توانستند «راز زنانه» (The Feminine Mystique) (1963) خود، یعنی نارضایتی‌شان از در خانه ماندن، را پنهان کنند (نگاه کنید به فیلم زیبای مایک نیوول لبخند مونالیزا   در این سوژه، 2003). زندگی مرفه خانگی با تمام جذابیت‌های رفاهی و مدرنیسم فناورانه‌اش دیگر برای دختران جوان کافی نبود و هدف آنها حضور در جامعه و پذیرفته شدن به مثابه یک انسان و نه  یک «زن» با وظایف مشخص خانگی و زنانه بود. در اروپا نیز با اندکی تاخیر شرایط  رسیدن به مه 1968 آماده می‌شد و دختران و زنان جوان هر چه کمتر و کمتر حاضر به پذیرفتن نقش‌هایی بودند که جامعه برای آنها از کودکی تا پاین...

 ترجمه: هدی بصیری زندگی نامه: دکتر علی وردی در سال1913م. در شهر کاظمین بغداد دیده به جهان گشود.در همانجا تحصیلات ابتدایی خود را آغاز کرد اما در سال1924م. با پایان مقطع ابتدایی ترک تحصیل کرد و در یک عطاری مشغول به کارشد.اما پس از مدت کوتاهی از آنجا اخراج شد زیرا به قدری مشغول مطالعه ی کتابها و مجلات مختلف می شد که بسیاری از مشتریان را فراموش می کرد.از آن پس بود که مغازه ای کوچک برای خود باز کرد و در آن مشغول به کار شد .سرانجام نیز در سال 1931م. بصورت شبانه در سال اول راهنمایی مشغول به تحصیل شد.تصمیمی که شروعی جدید در زندگیش رقم زد. وی در دوره ی دبیرستان مقام سوم را در کل عراق کسب کرد و این باعث شد او را برای تحصیل در یک دانشگاه آمریکایی در بیروت بورسیه کنند.پس از اتمام دوره ی لیسانس خود دوباره او را برای ادامه...

رابطه ­ای جز دشمنی شکل نمی­گیرد محمد زینالی اُناری، پژوهشگر فرهنگ عامه شکل­ گیری رابطه میان دو نفر، اتفاق عجیبی نیست. رابطه­ ای که مبتنی بر «احترام»، «اعتماد»، «جاذبه» و احتمالا «سود» دوطرفه بوده و باعث شود هر دو فرد از این که با هم ارتباط برقرار کرده­اند، احساس هم­سرشتی و تعلق کنند. اگر این تعلق وجود نداشته باشد، ممکن است افراد نسبت به هم احساس بی­ معنایی کنند. در گذشته، طائفه و قبیله، شبکه­ های اجتماعی را پر کرده بودند و روابط آن­ها نیز عمدتاً بر اساس این نسبت­ ها، از مرکزیت خونی یا عصبیت و شکل­ دادنِ مناسک­های اقتصادی و اجتماعی زندگی برگرفته می­شد. اگرچه از نظر اقتصادی مردم ایران تا صد سال گذشته، در بند روابط ارباب و رعیتی بودند، اما در محدوده­ های طبقاتی به همزیستی­ های سالم و سازنده­ای با هم خو کرده بودند. اما اینک آن مرکزیت غریزی و عصبیت نمی­تواند موجب شکل گرفتن...

پروژه عکاسی درس انسان شناسی فضاهای سبز به عنوان یکی از مهمترین فضاهای شهری همواره مورد توجه علاقه مندان به شهرسازی و مطالعات شهری بوده اند. پارک ها یا بوستان ها در شهرهای امروز نقش بسیار مهمی را در حیات اکولوژیک و همچنین حیات اجتماعی شهر ها ایفا می کنند. از یک سو، فضاهای سبز موجب بهبود وضعیت زیست محیطی شهرها می شوند. فضاهای سبز از اثرات تخریب گر سیستم های صنعتی که خودشان و ملحقاتشان تا مغز استخوان شهرهای امروز رسوخ کرده اند می کاهند. کاهش آلودگی هوا، افزایش شاخص رطوبت هوا، تعدیل دما و متعادل ساختن نویزها ی و آلاینده های صوتی تنها مثال هایی از این دست کارکرد های فضاهای سبز در شهر ها هستند. از سوی دیگر، فضاهای سبز برای شهروندان کارکردی به مثابه خود فضا دارد. پارک ها و بوستان ها محل های برای گرد هم آیی یا گذران اوقات فراغت یا غیره و غیره...

الهام منصوری فضا و زمان در زبان انگليسي، طبق فرهنگ انگليسي آکسفورد، واژه ي "فضا"، دست کم از سال 1300م. به اين طرف، هر دو معني زماني و مکاني را با هم داشته است. تا پيش از آغاز اين قرن، اين دو معنا، همواره مجزا مفهوم مي يافتند. از زمان شکل گيري نظريه هاي نسبيت خاص و عام، مفاهيم مجزاي فضا و زمان، روز به روز به مفهوم ترکيبي فضا- زمان نزديک تر شده اند. (اِسمارت،1988). به گفته هِرمان مينوکوسکي، که در 1908، اين مفهوم را مطرح کرد، فضا- زمان يک پيوستگي، چهاربعدي است که سه بعد فضا را با بعد زمان ترکيب مي کند. (وين 1975:297) بنابراين هر شي اي، نه تنها بايد طول، عرض و ارتفاع داشته باشد که بايد تداوم زماني نيز داشته باشد. آلبرت اينشتين که اين مفهوم را در نظريه ي نسبيت خاص خود بکارگرفت، معتقد بود که بر خلاف نظريه ي نيوتن، جدايي مطلق...

روایتی کوتاه از سفر طولانی جوانان افغانستانی به اروپا حسین میرزائی کمیساریای عالی سازمان ملل برای پناهندگان در سال گذشته در گزارشی از 42 میلیون انسان که از دیار خود رخت بربسته و اکنون به صورت مهاجرتی زندگی می کنند، سخن گفته است. از این رقم 16 میلیون به دلیل مسائل سیاسی، جنگ، تعقیب، شکنجه، زورگویی و قوم کشی  دیار خود را به مقصد دیگری ترک کرده اند. طبق همین گزارش، کشور های توسعه یافته و یا درحال توسعه حدود 80 درصد پناه جویان را در خاک خود جای داده اند. در میان کشورهای میزبان در سال 2009، می توان از کشورهای زیر با رقم پناه جویان در خاکشان نام برد : پاکستان 8/1 میلیون، سوریه 1/1میلیون، ایران 980 هزار ، آلمان 582 هزار، اردن 500 هزار نفر، جمهوری چاد 330 هزار نفر، جمهوری متحد تانزانیا 322 هزار نفر و کنیا 320 هزار نفر (لازم به ذکر است که این...

کتابخانه‌ها به مکان‌های غیرمنتظره‌ای برای جرائم نژادپرستی تبدیل شده‌اند کریستوفر مِل* ترجمة مریم زارع مِهرجَردی کتابداری در یک کتابخانۀ عمومی در اِونستون، ایالت ایلینوی در حال آماده کردن برنامه‌ای به نام «قرآن: یک کتاب خوب؟» بود. او کتاب‌هایی را که جمع کرده بود، برای شرکت‌کنندگان به نمایش درآورد و درون جلد یکی از کتاب‌ها به نام قرآن به زبان آدمیزاد! را نشان داد که کسی نوشته بود: «نفرت‌‌‌پراکن! از اول تا آخر»، صلیب شکسته‌ای هم کشیده بود و هرچه دلش خواسته بود، پیرامون پیامبر اسلام بیان کرده بود. مقامات رسمی اعلام کردند که این کتابدار شش کتاب دیگر دربارۀ اسلام و قرآن یافته است که به همین روش با کلمات و تصاویر نژادپرستانه از ریخت افتاده بودند. کارن دَنچَک لایِنز، کارگردان برنامه در مصاحبه‌ای گفت این اولین خرابکاری در آن کتابخانه بوده است. مسئولان می‌گویند هجمۀ بی‌سابقه‌ای از جرائم و جنایت‌های نژادپرستانه، کتابخانه‌ها، کتاب‌هایشان یا مخاطبان کتاب‌ها را هدف قرار...

با تاسیس دانشگاه‌ها در کشور ایران که از نیمه نخست قرن بیستم آغاز گردید و بر مبنای تامین نیازهای علمی کشور شکل گرفت، اشتیاق فزاینده ای در خانواده های ایرانی جهت ترغیب فرزندان خود نسبت به ادامه تحصیل بوجود آمد. محدودیت صندلی های دانشگاه ها و تعداد زیاد متقاضیان موجب بوجود آمدن پدیده ای به نام کنکور ورودی دانشگاه های کشور گردید. موضوعی که در حدود نیم قرن گذشته بصورت کابوسی برای اکثر دانش آموزان سال‌های آخر مقطع متوسطه یا دبیرستان تلقی می‌شد. به‌طوری که قبولی در مقطع کاردانی (در هر رشته ای) حتی در شهرستان های بسیار دور تر از محل زندگی دانشجو تبدیل به یک ارزش اجتماعی گردید. متعاقب این نیاز موسسات کمک آموزشی بصورت مکمل تحصیلی در فرایند آماده سازی دانش آموزان برای کنکور سراسری بوجود آمدند که در طی زمان کوتاهی رشد فزاینده ای پیدا کردند. بنابراین به جهت داشتن مدرک تحصیلی، که برای خانواده های...

پیر بوردیو برگردان ناصر فکوهی   اطاعت باید به صحبت قبلی خود برگردم و نکته‌ای را تصحیح و تکمیل کنم؛ نکته‌ای هست که باید در آن انعطاف بیشتری داشت، باید کمی تردیدها و دودلی‌های خودم را کم کنم. در این صورت به گمانم بتوانیم بحثمان را ادامه دهیم. فقط می‌خواستم تمثیلی را که به کار بردم در ذهنتان باشد تا بتوانید آن را در این بحث تعمیم بدهید. به نظرم در این تمثیل، یک طرف را باید کمیسیون رسمی گرفت که گفتمانی خاص تولید می‌کند. اقتدار این گفتمان از یک سو بر پایه استنادش به مسئولان رسمی است و از سوی دیگر رفتار دهقانان قبایلی که با پذیرش و انجام یک ازدواج در چارچوب مقررات، به نوعی تبعیت خود از این مقررات را نشان می‌دهند. آنها بدین ترتیب منافع امر‌رسمی را به دست می‌آورند. این منافع به نظر من در همه جوامع نصیب کُنش‌هایی می‌شوند که جامعه آنها را در...