گفتگو با دکتر محمدمنصور فلامکی 84 سال دارد و اگر چه در مشهد به دنیا آمده است، اما از کودکی در تهران بزرگ شده است. تحولات خانه­ ها و ساختمان­های تهران را در هفت دهه از زندگی­ اش با جزییات به یاد دارد، زیرا از ابتدا چهره شهر و شهرها برای او موضوع جست­و جو و تحصیل بوده است. تهران را خوب می­شناسد و برنامه­ ریزی­ های این شهر را دنبال کرده است. دکتر محمدمنصور فلامکی تنها چهره ماندگار معماری و شهرسازی، استاد دانشگاه تهران، مدیر موسسه فضا و پژوهشگر جدی حوزه معماری و مرمت ایران نیست، بلکه او یک شهروند تهران هم هست که امروز «فضای ساخته­ شده و سفت­ شده در تهران» را «در بدترین و بی­ انضباط ­ترین وضعیت» خود توصیف می­کند. متن کامل این گفت­و گو را در ادامه بخوانید.      + نسیم بیداری: تهران شهری است که در ابتدا یک قریه بوده و امروز به...

شاید روزی برسد و نوجوانی پای یکی از بناهای زندگی بایستد و ته دلش آرام آرام بپرسد، این بناها چرا فروریختند؟ آیا این بناها... سوال نکند دیگر، متهم‌مان کند.   ستاره حجتی گلستان، گلستانِ جنگل و نارنج و تمشک نیست فقط. گلستان، گلستان ساختمان‌های قجری، سازه‌های پهلوی و خانه‌های باستانی است. بافت تاریخی استان گلستان می‌توانست با چندتا نور رنگی ساده، و حتی غیراصولی، هم‌پای بهارِ جنگل‌ها، گرگانی، ترکمن، سیستانی، کرد، ترک و حتی قزاق‌های معدود را سر وجد بیاورد؛ یا طعم تمشک و نارنج پاییز درخت‌های پای کوه‌های پارک ملی گلستان را در دهان مردمان آب کند؛ اما، اما... اما... . بافت تاریخی، ساختمان‌های آجری قجری، بنای زندگی گلستانی‌هاست که از یاد می‌رود. مسئله‌ای که می‌توانست موجب هم‌گرایی بین مردمان یک سرزمین شود، خاطرات مشترکی را رقم بزند، از هم می‌پاشد. از سال 1376 و از زمان جدایی گلستان از مازندران، به‌عنوان استانی جدید در تقسیمات سیاسی کشور، مدیریت...

جهت طیف‎بندی بحران کنونی آب در کشور راه‎هایی متعدد وجود دارد. می‎توان بحران را در سطوح مختلف مانند ملی، منطقه‎ایی، سیاسی، جغرافیای یا جنسیتی، و نیز سطوح تحلیلی دیگری مورد بررسی قرار داد. نوع تحلیل و نگاه به مسئله، به نوع خاصی از فهم بحران کمک کرده و متعاقباً انواع دیگر تحلیل و فهم مسئله را به محاق می‏برد. نگاهی به پژوهش‎های صورت گرفته نشان می‎دهد که اغلب این تحقیقات، از سویی بر روی بحران آب در سطح زیستگاه‎های طبیعی و روستاها و نه شهرها متمرکز بوده و از سوی دیگر بر وجه فناورانه و طبیعی و نه فرهنگی/ انسانی بحران تاکید داشته‎اند. این در حالی است که بحران آب در ایران، تجانس و هماهنگی خاصی با افزایش جمعیت و نیز شهری‎شدن جمعیت ایران دارد. گسترش شهرها و تامین نیازهای شهری، اعم از غذا و آب و نیز فرهنگ مصرفی که پیامد شهری شدن در ایران است، سرآغاز طرح‏های انتقال...

مایکل گریوز هتل دلفین جهان والت دیسنی در Orlando ، Florida مایکل گریوز در سال 1934 در Indianapolis ، ایالت Indiana امریکا متولد شد. او در دانشگاه Cincinnati ، ایالت اوهایو و در دانشگاه هاروارد تحصیل کرد. پس از کار درآکادمی امریکایی در رم به عنوان دستیار آموزشی به مدت 2 سال، کارش را در Princeton ، ایالت New Jersey آغاز کرد. او در سال 1972 استاد دانشگاه Princeton شد. به زودی گریوز در حرفه اش به عنوان یکی از پنج معمار نیویورک شناخته شد، یک گروه از معماران جوان که عمدتا طرحهای مسکونیشان یادآور معمارسویسی ، لوکوربوزیه ، در { کاربرد} هندسه انتزاعی بودند.  گریوز سبک عقلانی(خردمندانه) که توسط لوکوربوزیه معرفی شده بود را در دهه 1920 در یک سبک نئوکلاسیک دوباره معنا کرد. در اواسط دهه 1970، گریوز کمتر به ریشه های مدرنیسم علاقه مند بود و طیف وسیعی از پراکنده گزینی که او در آن فرمهای تاریخی...

گردشگری و توسعه فرهنگی و اجتماعی ایران گردشگری اصولا به سفری گفته می شود که قصد و مقصد تفریحی دارد. از لحاظ اقتصادی نیز بیشتر معطوف است به طبقه متوسط و شرایط رفاه و فرصت های فراغتی کافی. اما درورای همه اینها می توان گفت گردشگری ناشی از ذهنیتی است که در آن ،‌تجربه جهان به یک اولویت برای فرد تبدیل می شود. شاید در موارد فردی،‌بتوان این انگیزه را به خود شخص و ذهنیت او ارجاع داد، ‌اما گردشگری در مقام یک امر عام و عمومی را می توان به مثابه یک پدیده اجتماعی تام در نظر گرفت. به عبارت دیگر مجموعه ای از عوامل فرهنگی،‌ اقتصادی، روانشناختی و سیاسی هستند که انگیزش های اولیه و کم و کیف تجربه سفر و در نهایت پیامدهای محتمل و ممکن آن را ایجاد می کنند. انگیزه عمومی تجربه جهان های اجتماعی و فرهنگی دیگر ( این تجربه می تواند معطوف به...

امید رحمانی « اما من شاید اینجا تصویرها را بد تفسیر می کنم. به این عصر، خصوصیات عکسی را که از آن گرفته شده، نسبت می دهم. وفور سایه ها، سیلابهای نور، برق شانه اي آفتاب سوخته، انعکاس نادر، گذارهای سیال از عنصری به عنصر دیگر. شاید تمامی اینها فقط به عکسهای فوری مربوط می شود، به نوعی خاصی از پرتو نگاری، به شکل خاصی از آن هنر مربوط می شود، و دنیا هرگز واقعا چنین مواج ، چنین خیس و چنین چالاک نبوده است. درست همانطور که امروز دوربینهای ساده مان به شیوه خاص خود دنیای مارا که عجولانه سر هم بندی و رنگ آمیزی شده است ثبت می کنند. .... من سوء تعبیر می کنم ... با نسبت دادن به عصر .... این وفور .... سیلابها .... گذارهای سیال .... و دنیا هرگز واقعا .... درست مثل ... نبوده است، اما این نشخوارها چگونه می تواند راه بر...

پیر سانسو برگردان ناصر فکوهی و زهره دودانگه ما منکر این امر نیستیم و مثال بالزاک به ما می‌آموزد که شرایط ضروری برای یک جای‌شناسی شهری را نمی‌توان به مطالعه‌ای تطبیقی دربارۀ میزان متناسب بودن ساختمان‌ها تقلیل داد. این را پیش از هر چیز بگوییم که بالا و پایین نباید ما را در برابر یکنواختی تقابل، که زندگی اجتماعی ما را می سازد، بی‌اعتنا کند. اگر مطالعه‌ای دقیق بر آثار لوی استروس داشته باشیم، درمی‌یابیم که ما تقریبا همیشه به تقابل‌های یکسانی میان همجواری و فاصله میان روابط انسانی (درون‌همسری و برون‌همسری )، در روابط میان انسان و طبیعت ... می‌رسیم. ضمن آن‌که، این تقابل را نمی‌توان صرفاٌ به یک موفقیت یا یک شکست صرفا اجتماعی تقلیل داد. بلکه با جنبه های کمابیش روشن، با قلّه ها و پرتگاه‌ها، با ناپاکی و پاکی، با اشکال متفاوت آزادی و بندگی در هم می آمیزد. این تفاوت است که مشخصه بدن دردمند،...

شهر و مسائل مرتبط با آن همواره یکی از علایق اصلی متفکران اجتماعی از گذشته تا حال بوده است. بی شک نخستین جرقه های اندیشیدن در مورد شهر از سوی متفکران یونانی صورت گرفت و پولیس – چه در شکل واقعی و چه از نظر اتوپیایی آن – بخشی از آثار ارسطو، افلاطون، پریکلس و غیره را شکل می داده است. در تفکرات اجتماعی مدرن «شهر» جایگاه تحلیلی ویژه ای در آثار اندیشمندان اجتماعی همچون ماکس وبر، دورکیم و گئورگ زیمل پیدا می کند و تنها مبتنی بر نظریات خوش بینانه آرمانشهرگرایانه و یا نگاههای توصیفی – تاریخی نیست. با ظهور مکتب شیکاگو دوره دیگری از تحول در مطالعات شهری آغاز شد و دو رهیافت اساسی نسبت به شهر پرورانده شد؛ یکی موسوم به رهیافت بوم شناختی که رابرت پارک آن را اشاعه داد و دیگری تعریف «شهرنشینی به منزله روش زندگی» که بوسیله لوئیس ورث ارائه گردید. از دهه...

چاه های پله دار در شبه قاره هند در واقع نوعی مخزن آب یا چاه های بزرگی برای تامین آب شرب مردم در طول تاریخ این سر زمین بوده, این چاه ها در چندین طبقه ساخته و برای پایین رفتن از آن و رسیدن به آب پله های متعدد و رو به پایینی تعبیه شده است.این چاه ها دارای معمار خاص و سبک ویژه ای می باشند و تقریبا آن ها را در تمامی شبه قاره به آسانی می توان یافت. درواقع این چاه ها را امرا و پادشاهان برای تامین آب شرب مردم در زمان خشکسالی در مناطقی که باران در آن کمتر می باریده یا نواحی که تابستان های گرم و طولانی داشته ساخته بوده اند . تاریخ ساخت این نوع چاه ها به تمدن دره سندIndus Valley Civilization که اکنون شامل ایالات گجرات ,هریانا,پنجاب ,راجستان ,اوترپرادش ,جامو و کشمیر در هند و ایالات سند , پنجاب و...

  شهر صورت فارسي شهر برگرفته از xšaθra-« پادشاهي، سلطنت » اوستايي است، كه در فارسي باستان به صورت xšaça- « پادشاهي، سلطنت» آمده است، چنانكه در تركيب با اسم Artaxšaça (اردشير ) ديده مي‌شود، مرکب از arta- «عدل، داد» + xšaça- «پادشاهی» به معنی « پادشاهی توأم باعدل و داد» (کنت171a). به نظر نيبرگ ( 1382:141) واژة xšaθra- در معاني قلمرو، محفل، عرصه و ميداني كه نيروي خدايي را آشكار مي‌كند بارها در اوستا آمده، در چنين مواردي واژه به معني « كشور» است. البته به نظر او )خشثره) xšaθra- نيروي سياسي را هم در بردارد چنانكه در تركيب هوخشثره « شهريار خوب » و دوش خشثره «شهريار بد و پليد » ديده مي‌شود ولي در گاهان اين واژه بيشتر معني ديني دارد تا سياسي مانند « در قلمرو نيروي تو، اي مزاده». سنسکریت kṣatrá-، هندواروپایی *qpetro،( كنت:a 181) ختني ksāra- «قدرت، قلمرو، حكومت» ؛ارمني ašxarh «جهان» ( بيلي،...

lتصویر شهر در ادبیات (2) داستان بلند بیگانه آلبر کامو هنگامی از شهر حرف می زنیم دقیقا از چه سخن می گوییم. از خانه ها و معماری آن ها، از خیابان ها و ماشین هایی که  با سر و صدا در خیابان ها در حال حرکتند یا از انسان هایی که سریع و بی تفاوت از کنار هم در طول پیاده روها  می گذرند. اما مکان هایی هم در شهر می بینیم که مردم روی صندلی ها در کنار هم نشسته اند و در حال گفت و گو و خوردن چیزی هستند، شاید منظورمان از شهر ارتباطات رو در رو و از نزدیک انسان ها باشد.  اما این موضوع را هم نمی توانیم نادیده بگیریم که شهر فقط مختص به ساخته های دست بشر نیست. ساخته های دست بشر سخت در طبیعت پیچیده شده اند.  شما در هر شهری قدم بزنید حتما متوجه آسمان آن نیز خواهید شد و مطمئنا...

  معرفی کتاب  نوشته:  دیوید کلارک برگردان: حمید پورنگ ناشر: علمی و فرهنگی با همکاری اداره کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی معرفی کننده: زهرا تقی نیا شهر و مسائل مرتبط با آن، همواره یکی از علایق اصلی متفکران اجتماعی از گذشته تا به حال بوده است. طی قرون متمادی، تغییرات بسیاری در دیدگاه‌های مربوط به شهر پدید آمده است؛ ولی فقط با پیدایش تفکر اجتماعی مدرن است که "شهر" جایگاه تحلیلی ویژه‌ای در آثار اندیشمندان اجتماعی پیدا می‌کند. در دوران مدرن و به ویژه پس از انقلاب صنعتی که با دگرگونی‌های گسترده در فرم و ساختار شهرها همراه بود، نوع نگاه به شهر نیز عمیقا تحول پیدا کرد. از دهه 70 به بعد و با ظهور اندیشه‌های پسامدرن، مسئله شهر جهات مختلفی به خود گرفت؛ برخی نظیر مانوئل کاستلز و دیوید هاروی با نقد دیدگاه مکتب شیکاگو، نوعی اقتصاد سیاسی شهری را بنا نهاده و بر این اعتقاد بوده‌اند که...

  بررسی ارتقاء کیفیت فضای شهری از طریق بازآفرینی بافت­های فرسوده شهر ساری  (با مطالعه­ موردی تاثیربوستان ولایت بر محله سبزه میدان ساری) چکیده یکی از اهداف راهبردی ارتقاء کیفیت محیط های شهری تقویت و گسترش فضای شهری مناسب، فعال، پویا و سرزنده است که همواره در صدر کار طراحان شهری قرار دارد. امروزه فضاهای سبز شهری به عنوان جزء ضروری و لاینفک پیکره­ی شهرها به حساب می­آیند. فضای سبز عمومی یا همان بوستان ها تأثیر بسزایی در بهبود کیفیت زندگی شهروندان و زیباسازی سطح شهر خواهد داشت. وجود مجموعه های فرهنگی-اجتماعی علاوه برقابل زیست نمودن شهرها خدمات اجتماعی و فیزیولوژیکی رافراهم می کنند که در زیست پذیر نمودن شهرها اهمیت بسیاری دارند. با افزایش جمعیت شهرها و به تبع آن افزایش نیاز به خدمات شهری، تغییرات چشمگیری در بسیاری از محله های دارای بافت های قدیمی با کاربری جدید به وجود آمد. از جمله مهم ترین این فضاها در...

جین جیکوبز: جین جیکوبز (Jane Jacobs ) به سال 1916 در شهر معدن زغال سنگ، اسکرانتون پنسیلوانیا، به دنیا آمد. پدر او دکتر و مادرش پرستار و معلم سابق مدرسه بود. پس از فارق التحصیل شدن از دبیرستان موقعیت کاری بدون دستمزد را به عنوان دستیار برای ویراستاری صفحه ی زنان در Scranton Tribune، بدست گرفت. یک سال بعد، در میانه ی کسادی، او اسکرانتون را به مقصد نیویورک سیتی ترک کرد. در طول سالهای ابتدایی اقامت در شهر مشاغل متنوعی را بر عهده گرفت، به عنوان یک نویسنده ی آزاد اغلب در مورد حوزه ها ی کاری در شهر می نوشت. آنگونه که او اذعان می دارد این تجارب، " ... بیشتر از صرف یک اندیشه در مورد آنچه که در شهر می گذشت و آنچه مورد قبول تجارت و کار بود، را در اختیار من قرار داد." در زمانی که مشغول به کار در اداره ی خبررسانی جنگی...

پیر سانسو برگردان ناصر فکوهی و زهره دو دانگه یورش‌های روانی- اجتماعی ما باید دو نوع تجربه را از یکدیگر تمایز دهیم: گروه نخست تجربه‌هایی هستند که هدف صریح آن‌ها بازشناسی شهر است؛ و گروه دوم تجربه‌هایی هستند که آن‌ها نیز به این روند روشنگرانه افزوده می‌شوند،اما هرگز آن قدر اتفاقی نیستند که بتوان نادیده‌شان گرفت.برای نمونه، در مورد نخست می‌توانیم به ورود یک مسافر به یک شهر بیندیشیم: او از گذشته خود گسسته است، او خود را تنها احساس می‌کند و میخواهد تنها باشد. تجربه او از آزادی و تجربۀ شهر از آزادی در هم می‌آمیزد. او نمی‌تواند تجربه آزادی را درک کند، مگر آن را تا حدی محقق کند که شهر از زیر نگاهش بگذرد، بی آنکه هرگز از شهر پاسخی بخواهد یا در پی به خاطر سپردنش باشد.درنگاه او، کاملاً روشن است که برای شهر تا چه حد امکان‌های شکوفایی وجود دارد: خیابان‌ها، هتل‌ها و محله‌هایی که...

یک نویسنده آفریقایی-آمریکایی موفق گفته است که هنوز احساس می‌کند در بنیاد خود همان کودک پابرهنه‌ای است که در خیابان‌های خاکی و فقیرنشین محله‌شان با همسالان خود بازی می‌کند و این سو و آن سو می‌دود. انگار آدم‌ها هرگز بزرگ نمی‌شوند و در عمق وجود خود، همان هستند که در سالیان کودکی بودند. در زمان و مکان دیگری زندگی می‌کنند، امّا مکان و زمان کودکی به صورت زنده و احتمالاً با تغییرات ناخودآگاه، به جضور پررنگش در ذهن آن ها ادامه می‌دهد. چنین بوده است برایِ خورِن آرامونی، نویسنده ارمنی اهل گلندل، و برایِ خواهرش، آناهید آرامونی کشیشیان، استاد زبان و ادبیات ارمنی در دانشگاه «UCLA» ایالات متحده. خانواده آرامونی از گروه آن خانواده‌هایی بوده است که زمانی که خورن و آناهید در سن کودکی بودند با آرزوها و توهمات بزرگ، محله وحیدیه تهران را ترک و به ارمنستان مهاجرت می‌کنند و در آن جا در می‌یابند که آن چه درباره وطن می‌اندیشیده‌اند،...

ليلا عسگري شهر صورت فارسي شهر برگرفته از   xšaθra-« پادشاهي، سلطنت » اوستايي است،  كه در فارسي باستان به صورت xšaça- « پادشاهي، سلطنت» آمده است، چنانكه در تركيب با اسم  Artaxšaça  (اردشير ) ديده مي‌شود، مرکب از arta- «عدل، داد» + xšaça- «پادشاهی» به معنی « پادشاهی توأم باعدل و داد» (کنت171a).  به نظر نيبرگ ( 1382:141) واژة  xšaθra- در معاني قلمرو، محفل، عرصه و ميداني كه نيروي خدايي را آشكار مي‌كند بارها در اوستا آمده، در چنين مواردي واژه به معني « كشور» است. البته به نظر او )خشثره) xšaθra- نيروي سياسي را هم در بردارد چنانكه در تركيب هوخشثره « شهريار خوب » و دوش خشثره «شهريار بد و پليد » ديده مي‌شود  ولي در گاهان اين واژه بيشتر معني ديني دارد  تا سياسي مانند « در قلمرو نيروي تو، اي مزاده».  سنسکریت kṣatrá-، هندواروپایی *qpetro،( كنت:a 181)  ختني ksāra- «قدرت، قلمرو، حكومت» ؛ارمني ašxarh   «جهان» (...

مقدمه مفهوم تقدس و قدسیت و به دنبال آن پرستش نیروی جدا و برتر، قدمتی برابر با تاریخ بشریت دارد. اعتقاد به تاثیر قطعی نیروهای ناشناخته و دلایل نامعلوم ماورایی در زندگی انسان که از عدم شناخت کافی او نسبت به محیط پیرامونش حاصل شده است، در غالب نوعی ارتباط پرستش گونه با این پدیده ها مطرح بوده است. با افزایش علم بشر نسبت به علل رخداد پدیده ها در روندی بطئی مفهوم تقدس نیز دگرگون شده است. اعتقاد به خدایان گونه گونه ی پدیده ها، در هر زمینه که کنترلگران زندگی فیزیکی و جسمانی بشر بوده اند، جایگاه خود را در ادیان به خدایان اغلب واحدی داده است که اصول زندگی روحی و اخلاقی بشر را در جهت رشد و کمال فراتر از جسم، وضع میکند. مفهوم تقدس نه تنها در طول تاریخ بشر، محتوایی انتزاعی و ذهنی داشته که کالبدی برای ظهور در سطح زندگی روزمره نیز یافته...

تفکیک فضایی/ جنسیتی مبتنی بر خصوصی و عمومی که در آغاز دوره مدرنیسم و با شهری شدن و صنعتی شدن جوامع همراه بود، در دوره‌های متاخرتر با ورود زنان به حوزه عمومی در غالب کار، مصرف و گذران اوقات فراغت تا حدودی متزلزل شده است. کیفیت استفاده زنان از فضای عمومی شهری و حضور آنان در شهر از سوی سیاستگذاران شهری، فعالان حقوق زنان مورد مناقشه و مساله‌ای چالش برانگیز است که حوزه عمومی را به حوزه مورد نزاع بین دو جنسیت تبدیل کرده است. گرچه این منازعه کمابیش در همه جوامع در جریان است و اساسا مفهوم فضا، مفهومی سیاسی به شمار می‌رود، در جریان مقاومت هویت‌های ملی، محلی و دینی در برابر فرایند جهانی‌شدن ابعاد مفهومی دیگری نیز بر آن افزوده می‌شود. در جریان این مقاومت، شیوه‌های بازنمایی جنسیتی در فضای عمومی دارای کارکردهای نمادین هستند. به طور کلی تحقیقات نشان می‌دهند که گروه‌های ملی و قومی به...

  land mark or sign؟ معناي نشانه در نشانه شناسی بر طبق الگوي سوسوري نشانه، و مفاهيم برگرفته از آن، نشانه‌ها معني خود را به صورت ذاتي با خود حمل نمي‌كنند، آن چه كه معني نشانه ناميده مي‌شود، در واقع از دو رابطه به دست آمده است: يكي رابطه دروني هر نشانه، كه رابطه ميان دال و مدلول است و همينجاست كه سوسور بر قراردادي بودن اين رابطه در نشانه تاكيد مي‌ورزد، و اين همان رابطه اي است كه در مثال بالا كلمه باز را به مفهوم باز بودن فروشگاه براي خريد، پيوند مي‌دهد. آن رابطه‌ي دوم، رابطه‌اي است سلبي، ميان اين نشانه و نشانه‌هاي ديگر. اين رابطه بيانگر ضرورت تعلق نشانه به يك نظام در راستاي معني داري است. در حقيقت از ديد سوسور، نشانه ها به يكديگر ارجاع ميدهند و همه چيز به روابط درون نظام نشانه‌اي وابسته است. هيچ نشانه اي به تنهايي معني ندارد و بلكه...